پرسشگر گرامی ؛ متن ارسالیتان را به دقت خوانده، با دغدغه هایتان در خانواده آشنا شده و احساستان را نسبت به پدرتان درک می کنیم، امیدوارم که به لطف خدا این گونه مسایل از زندگی شما و جوانان دیگری که در این سن حساس نیازمند مهر، عاطفه و اطمینان بیشتری از سوی والدین بوده و بیش از هر زمانی به کانون گرم و با نشاط خانواده نیازمند ند، رخت بر بندد.

پرسشگر گرامی ؛ متن ارسالیتان را به دقت خوانده، با دغدغه هایتان در خانواده آشنا شده و احساستان را نسبت به پدرتان درک می کنیم، امیدوارم که به لطف خدا این گونه مسایل از زندگی شما و جوانان دیگری که در این سن حساس نیازمند مهر، عاطفه و اطمینان بیشتری از سوی والدین بوده و بیش از هر زمانی به کانون گرم و با نشاط خانواده نیازمند ند، رخت بر بندد. به این نکته اساسی توجه داشته باشید که گرچه ممکن است نتوانید تمام شرائط و امکانات موجود در خانواده را بر وفق مراد خود فراهم نمایید ولى مطمئنیم که شما به عنوان فردی تحصیلکرده و متدیّن مى توانید خود را با شرائط موجود به گونه ای مناسب و فعّال وفق داده و هماهنگ سازید که نه تنها از وضعیت موجود به درآیید بلکه با ابتکار ، خلاقیت و بهره مند شدن از توانمندیهاى خود زندگی شاد و با نشاطی را برای خود و خانواده تان رقم زنید؛‌ لذا توجه نمایید که : 1. شما تنها فردى نیستید که با این مسأله در خانواده خود مواجه هستید؛ متأسفانه جوانان بسیاری از مسأله مشابه شما در خانواده خود رنج می برند؛ لذا آن را به عنوان یک مسأله ببینید نه یک معضل و مشکل لاینحل . 2. ما انسان ها به گونه ای هستیم که هرگاه نسبت به اهمیت و ارزش موضوعی اطلاع یابیم, در اثر آن شناخت, انگیزه بهتر و بیشتری برای عمل و پای بند بودن به آن پید اخواهیم کرد؛ لذا شایسته است ابتدا به اهمیت , قدر و منزلت والدین از دیدگاه اسلام اشاره ای نماییم و سپس به بیان راهکارها و چگونگی انجام وظیفه و احترام در قبال پدرتان بپردازیم. در آموزه های دینی استحکام نظام خانواده و رعایت حقوق دیگران از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ از این رو فرزندان نسبت به والدین وظایفی دارند که رعایت آن ها نقش بنیادی در استحکام نظام خانوادگی داشته و شناخت صحیح این وظایف گامی بسیار مهم در ابراز محبت واقعی به والدین است. در این جا به برخی وظایف فرزندان نسبت به والدین اشاره می شود. * شناخت مقام والدین یکی از وظایف فرزندان نسبت به والدین شناخت مقام و حق آنان است. در اسلام والدین جایگاه بس بلندی دارند تا آنجا که نگاه نمودن به والدین عبادت شمرده شده است. پیامبر(ص) فرمود :«... و النّظر الی الوالدین برأفة و رحمةٍ عبادةٌ؛[1] نگاه نمودن بر صورت والدین با مهربانی و لطف، عبادت است». *احترام به والدین در آموزه های دینی به احترام والدین سخت اهمیت داده شده است؛ تا آن جای که در آیات متعدد[2] احترام به والدین در کنار توحید قرار گرفته[3] و به فرزندان سفارش شده است که: «... فلا تقل لهما أفٍّ و لا تنهر هما و قل لهما قولاً کریماً؛[4] و بر آن ها فریاد مزن، و گفتار لطیف و سنجیدة بزرگوارانه به آن ها بگو». * احسان به والدین یکی از وظایف مهم فرزندان نسبت به والدین، احسان به آنان است، از این رو قرآن و روایات همگان را به احسان به والدین فرا خوانده و از آن به عنوان جهاد یاد کرده است.[5] احسان به والدین بدان جهت اهمیت دارد که والدین در شکل گیری زندگی و تربیت فرزندان نقش بنیادی داشته و فرزندان مدیون زحمات طاقت فرسای والدین هستند. به همین خاطر است که مرحوم شیخ اعظم انصاری، مادرش را تا نزدیک حمام به دوش می گرفت و او را به زن حمامی سپرده، می ایستاد تا او را به خانه برگرداند. هر شب به دست بوسی مادر می آمد و صبح با اجازه او از خانه بیرون می رفت. * اطاعت از والدین یکی از وظایف مهم فرزندان نسبت به والدین این است که خواسته های مشروع والدین را بر آورند و از دستورهای آنان سرپیچی نکنند. تا جایی که اگر پدر و مادری فرزند خویش از انجام عمل مستحبی نهی کنند،‌ فرزند نباید آن را انجام دهد. البته توجه داشته باشید که اگر اطاعت والدین موجب معصیت و نافرمانی خدا شود و یا با یکی از واجبات الهی تعارض پیدا کند، اطاعت آنان واجب نیست.[6] دانستن عاقبت رویگردانی از این وظایف نیز عامل محرک مناسبی برای ارج نهادن به مقام والدین است . به گونه ای که انجام ندادن وظایف نسبت به والدین، گاهی به عاق والدین شدن منجر می شود.علامه مجلسی در شرح کافی می گوید: عقوق والدین به این است که فرزند حرمت آن ها را رعایت نکند و بی ادبی نماید و آن ها را به سبب گفتاری یا رفتاری برنجاند و آزار و اذیت کند و در چیزهایی که عقلاً و شرعاً مانعی ندارد، نافرمانی نماید و این عقوق از گناهان کبیره است. [7] 3.اسلام از نظر حقوقى حساب ویژه اى براى پدر و مادر بازکرده همان گونه که در جنبه هاى عاطفى نیز حساب جداگانه اى براى آنها در نظر گرفته است؛ لذا باید در هر شرایطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات در برخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند. 4. توجه به این نکته لازم است که خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى که انجام مى دهند مورد سؤال قرار مى دهد و پدرتان نیز باید پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشد, بنابراین شما وظیفه دارید در همه حال به وی احترام بگذارید حتى اگر به شما بى احترامى کند. فقط اگر بخواهد شما را به کار حرامى وادار کند یا از انجام تکلیف واجبى باز دارد ، اطاعت از وی لازم و صحیح نیست چه اینکه اطاعت خداوند بر هر کس دیگر حتى والدین نیز مقدم است. 5. یکى از مهم ترین عوامل سازگارى و حسن تفاهم بزرگسالان و جوانان در خانواده و اجتماع این است که شخصیت تمام افراد در آن دو محیط مورد توجه و احترام باشد و هیچ فردى ، در هر سنى که هست ، خویشتن را در معرض اهانت و تحقیر نبیند و نسبت به عزت نفس و شخصیت خود احساس ناامنى و نگرانى ننماید. لذا توصیه می شود تا می توانید نسبت به پدر خود محبت نمایید؛زیرا انسان به طور طبیعى دوستدار کسى است که به او نیکى کرده و دشمن کسى است که درباره او بدى نموده است . 6. یک اصل کلی در مورد انسانها وجود دارد و آن اینکه انسان موجودی تغییرپذیر است یعنی همانطور که تأثیر روی دیگران می گذارد از رفتار دیگران متأثر نیز می شود و رفتار او تغییر می کند و قطعا شما با رفتار پسندیده خود می توانید پدرتان را تحت تأثیر قرار دهید. پدرتان را آن گونه که هست دوست بدارید ،از وی اطاعت کرده و فرمانبردارش باشید. چون رفتار و روحیه پدرتان با گذر عمر به صورت یک صفت ثابت شخصیتی در آمده است سخت تغییر می پذیرد و متحول ساختن چنین افرادی دشواری می نماید، اما امری شدنی است؛ لذا نیازمند صبر و حوصله و همین طور تدبیر و هوشیاری و ظرافت های رفتاری خاص از طرف شما و همه افراد خانواده تان است. هرگز سعی در ایجاد تغییر ناگهانی و برخوردهای تند و عجولانه نداشته باشید که این شکل رفتار نه تنها وی را به سوی مخالفت می کشاند بلکه ناسازگاری را به صورت لجاجت آمیز در ایشان تشدید می نماید. 7. در حق وی و برای اصلاح رفتارش دعا کنید. 8. از ایجاد تغییر و اصلاح در رفتار پدرتان مأیوس نشوید. بهترین وسیله برای سالم سازی زمینه تأثیر بر روی رفتار پدرتان محبت نمودن به او, تحویل گرفتن و احترام گذاردن به او است آن هم احترام بدون قید و شرط و به عنوان پدر و بزرگ خانواده. 9. برای تأمین اهداف رفتاری خود در مورد پدر از روش غیرمستقیم استفاده کنید . ابتدا خودتان را به اخلاق نیک بیارایید تا او از عمل شما متأثر گردد نه از حرف شما که این بهترین شیوه اصلاح بزرگترها است. در ادامه از افرادی که در پدرتان نفوذ دارند و می توانند تأثیر بگذارند(مانند روحانی محل، معتمدین محل، اقوام و خویشان دلسوز یا حتی ...) استفاده نمایید؛ چرا که همانطور که اشاره نمودید، بعضی از پدرها بر خلاف اخلاق تندی که در خانه دارند در بیرون از خانه، به خصوص نزد بعضی افراد نرم و حرف شنو هستند ؛ لذا از طریق آنها می توانید به اهداف خود در زمینه اصلاح اخلاق پدرتان، برسید. 10. شنونده خوبی برای نظرات پدرتان باشید و با گوش جان صحبت‌های وی را بشنوید. 11. سعی کنید علاقمندی خود را نسبت به تأمین خواسته های وی در رفتار و گفتار خود نشان دهید، اما در کنار این مسأله خیلی محترمانه و در فضایی صمیمانه سیری را که به نظر شما خواسته آنها بهتر تأمین می گردد برایشان تشریح نمایید. 12. برای گفتگو و مذاکره با وی در مورد مسأله مورد نظر خود وقت مناسبی تعیین کنید. 13. هیچ گاه از وی به خاطر داشتن نظری مخالف با نظر خود ایراد نگیرید و سرزنشش نکنید. به موضوع حمله ببرید نه به شخص . 14. به احساسات منفی و غیرقابل کنترل خود در برابر وی اجازه بروز ندهید. به وی فرصت دهید درباره خود و نظرش به راحتی صحبت کند. یک رابطه سالم به افراد حق بیان می‌دهد. 15. خودتان همه جوانب را در عدم پذیرش نظرات خود در بحث با وی بسنجید و با این دید به ماجرا بنگرید که شاید مثلاً تجربه شما در نحوه بیان نظراتتان کم باشد و یا ... ؛ زیرا هر پدر و مادری صلاح و خوبی فرزند خود را خواهان هستند؛ لذاست که پدرتان به شما اجازه شرکت در مراسم های مختلف را می دهد و ... . فقط بحث اینجاست که باید ببینید چه دغدغه هایی دارد که در مورد رعایت مدت زمان و سایر شرایط تا این حد پافشاری می نماید. 16. اگر احساس کردید به کمک فرد دیگری در جریان گفتگو با وی و تشریح نظرات خود احتیاج دارید از وی کمک بگیرید. مثلاً ‌از اطرافیانی نظیر برادر ،‌دایی،‌عمو و ... بخواهید به شما در ادامه بحث و نحوه بیان منظورتان یاری رسانند . در مواردی که فکر می کنید ممکن است تصمیم وی به آینده زندگی شما مثل ازدواج و ... آسیب برساند از افرادی که در پدرتان نفوذ دارند و می توانند تأثیر بگذارند استفاده نمایید تا از طریق آنها به اهداف خود برسید. 17. بخاطر بسپارید همیشه پایان گفتگوها حل کامل مسئله نیست. خود را برای پایان ناموفق و یا بینابین آماده کنید. یک رابطه سالم پیروی کورکورانه و یا توافق کامل طرفین را طلب نمی‌کند. 18. سعی کنید هر چه بیشتر خوبی‌های پدرتان را ببینید تا بتوانید روابط بهتری با وی برقرار سازید ؛ زیرا مطمئن باشید که اگر رضایت قلبی وی را بدست آورید , خداوند به زندگى شما خیر و برکت و دعایش را بدرقه راه پُر فراز و نشیب زندگى شما قرار داده و در آخرت نیز پاداشهاى فراوانى در انتظار شما خواهد بود. در ادامه هدیه ما به شما طبق حدیثی که در ادامه خواهد آمد این جمله است که (مدارا با دیگران زندگی را زیبا و دلپذیر می سازد ). «مدارا کن که مدارا در چیزی نباشد مگر آن را زینت دهد و در هرچه نباشد آن را خوار کند ». [8] سلامت (آسایشِ) زندگی، در مدارا کردن است. نکته پایانی «بشر آن قدری که از فکر حوادث ناراحت می شود، از خود آن حوادث رنج نمی بیند».[9] لذا به نظر می رسد نگرانی شما در مورد نحوه تصمیم و برخورد پدرتان با ماجرای ازدواج شما ضرورتی نداشته باشد. نویسنده: رضا وظیفه مند پی نوشت ها: [1] بحارالانوار، ج 74، ص 45 [2] بقره/83 ؛ نسا ء/ 36؛ انعام / 151 [3] تفسیر نمونه، ج 12، ص 78 [4] اسراء (17) آیة 23 [5] کافی، ج 2، ص 158 [6] تفسیر نمونه، ج 12، ص9 7 [7] گناهان کبیره، ج 1- 2، ص 120 [8] نهج الفصاحه ,ح 2902 [9] دیل کارنگی، آیین زندگی، ص ، ص 122 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه