در حال حاضر كه به وسيله آزمايش‌هاي طبي تعيين نطفه مشكل نيست، تعدد ازدواج براي زن چه مانعي دارد؟ و چرا به مردان اجازه ازدواج مجدد داده شده است؟

مسئله تعدد زوجات براي مردان و ممنوعيت چند شوهري براي زنان، يكي از احكام بسيار با اهميت و ارزشمند از نظر اجتماعي و نظام خانوادگي در اسلام است. در قرن‌هاي پيش، مستشرقان و اسلام شناسان غربي اين مسئله را بر اسلام خرده مي‌گرفتند، اما تحقيقات اخير و واقعيت‌ها و رخدادهاي اجتماعي قرن ما، اهميت اين حكم را به آنان ثابت كرده به طوري كه برخي انديشمندان در اين رابطه از در تحسين آمده به حكمت آن گواهي دادند. گوستاولوبون در اين باره مي‌گويد: ... راستي من متحيرم و نمي‌دانم كه تعدد زوجات مشروع و محدود شرق، از تعدد زوجات سالوسة غرب چه چيز كم دارد؟ بلكه من مي‌گويم كه اولي از هر حيث از دومي بهتر و شايسته‌تر است. فلسفه تعدد زوجات از نظر اسلام 1 . آمارهاي موجود در سطح جهان نشان مي‌دهد ميزان تولد دختر غالباً بيش از پسر مي‌باشد. بنابراين «تك زني» باعث مي‌شود همواره تعدادي از زنان تا آخر عمر از نعمت ازدواج محروم بمانند و در تجرد و عزوبت به سر برند و اين ظلمي فاحش در حق آنان است. 2 . در طول تاريخ، همواره بر اثر حوادث اجتماعي ـ مانند جنگها ـ تعداد فراواني از مردان تلف مي‌شوند و همسران آنان بي‌سرپرست مي‌گردند و به طور طبيعي غالب مردان جوان حاضر به ازدواج با چنين زناني نيستند. بنابراين، اگر از نظر قانون و نظام اجتماعي اينان نتوانستند به عنوان همسر دوم گزينش شوند، همواره بدون شوهر خواهند ماند و اين نيز ظلم بر آنان است و تنها راه حل آن جواز چند زني با قيود و شرايط خاص است. جالب آنکه پس از جنگ جهاني دوم در آلمان چند هزار بيوه زن كه سرپرستان خود را در جنگ از دست داده بودند، به تظاهرات پرداخته و از كليسا درخواست كردند كه چند همسري را مجاز گرداند، ولي كليسا در برابر اين خواست، سرسختي نشان داد و همين باعث شد كه پس از آن فساد و بزهكاري در آلمان به شدت رواج يابد. 3 . بلوغ جسمي و جنسي دختران به طور معمول چندين سال پيش از پسران است و در طول زمان همراه با رشد جمعيت بشري باعث مي‌شود كه در جامعه تك همسرگرا، همواره انبوه كثيري از زنان كه آمادگي و علايق جنسي دارند در برابر مرداني فاقد شعور و درك جنسي قرار داشته و تمايلات جنسي‌ آنان به نحو مشروع ارضا نگردد. 4 . از نظر روان‌شناسي تفاوتي اساسي بين ساختار رواني و گرايش‌ها و عواطف زن و مرد وجود دارد. روان‌شناسان معتقدند كه زنان به طور طبيعي «تك شوهرگرا» مي‌باشند و فطرتاً از تنوع همسر گريزانند و خواستار پناه يافتن زير چتر حمايت عاطفي و عملي يك مرد مي‌باشند و تنوع‌گرايي در زنان، نوعي بيماري است ولي مردان ذاتاً تنوع‌گرا و «چند زن گرا» مي‌باشند و چنان كه مي‌دانيد احكام اسلام همه متناسب با نيازهاي واقعي و ويژگي‌ها و خصلت‌هاي ذاتي انسان وضع گرديده است. افزون بر آن زنان در ايام معيني قابليت تأمين جنسي مردان را ندارند. اكنون بايد پرسيد در برابر اين حقايق چه بايد كرد؟ الف) هميشه تعدادي از زنان در محروميت كامل جنسي به سر ‌برند. ب) راه روابط نامشروع و كمونيسم جنسي گشوده شود. ج) به طور مشروع و قانونمند با قيود و شرايطي عادلانه راه چند همسري گشوده شود. كدام يك؟ دين مبين اسلام راه سوم كه حكيمانه‌ترين و بهترين راه است را گشوده و اجازه چند زني را تنها به مرداني مي‌دهد كه توانايي كشيدن بار سنگين آن را به نحو عادلانه داشته باشند و دستورات اكيدي در اين زمينه براي آنان وضع نموده است. پس از بيان حكمت‌هاي اين قانون، شايان ذكر است، هر چند اسلام چنين قانوني را وضع كرده است ولي در مقابل شرايطي را از جمله: عدالت، تعيين نفقه، تقسيم بندي معاشرت، و... تعيين كرده است كه در عمل چنين امري بسيار كم تحقق پيدا مي‌كند و شايد در هر صد مرد پنج نفر پيدا نشود كه چند همسر براي خود انتخاب كرده باشد. دلايل ممنوعيت چند شوهري 1. چند شوهري نه با طبيعت مرد موافق است و نه با طبيعت زن و توضيح اين نكته گذشت. 2. چند شوهري با اصل اطمينان‌پذيري مخالف است. علاقه به فرزند امر طبيعي و غريزي بشر است. بشر به طور طبيعي مي‌خواهد توالد و تناسل كند و رابطه‌اش با نسل آينده و گذشته مشخص و اطمينان‌بخش باشد. مي‌خواهد بداند پدرِ كدام فرزند است و فرزندِ كدام پدر است. مي‌گويند گروهي از زنان گرد آمدند و به حضرت علي ـ عليه السّلام ـ گفتند: «چرا اسلام به مردان اجازة چند زني داده، اما به زنان اجازة چند شوهري نداده است؟ آيا اين امر تبعيض ناروا نيست؟» حضرت علي ـ عليه السّلام ـ دستور دادند ظرف‌هاي كوچكي از آب آوردند و هر يك از آنها را به دست يكي از آن زنان داد پس دستور داد همة آن ظرف‌ها را در يك ظرف بزرگي كه وسط مجلس گذاشته بود، خالي كنند و آنان چنين كردند آن گاه فرمود: «اكنون هر يك از شما دو مرتبه ظرف خود را از آب پركنيد، اما بايد هر كدام از شما عين همان آبي كه در ظرف خود داشته بردارد.» گفتند: «اين چگونه ممكن است؟ آنها با يكديگر ممزوج شده‌اند و تشخيص‌شان ممكن نيست». حضرت فرمود:«اگر يك زن چند شوهر داشته باشد،‌خواه نا خواه با همه هم بستر مي‌شود و بعد آبستن مي‌گردد. چگونه مي‌توان تشخيص داد كه فرزندي كه به دنيا آمده، از نسل كدام شوهر است؟ » به يقين چنين فرزندي مورد حمايت هيچ يك از مردان قرار نخواهد گرفت. چون به حسب طبع هر كس فرزند خودش را دوست داشته، براي او سرمايه‌گذاري مي‌كند، در قبال كسي كه انتسابش به وي مشكوك است؛ بلكه در اصل معلوم نيست از كيست؟ بيگانه بوده و تعهدي نسبت به او ندارد و از درون نيز چنين انگيزش و تمايلي وجود ندارد. يکي از رازهاي كاستي عاطفه و احساسات در جوامع غربي و پناه بردن آنان به حيوانات و ابراز محبت به آنان همين است و نه حس قوي عاطفه بشري آنها. بديهي است كه اين حكمت در حديث حضرت علي ـ عليه السّلام ـ بيان شده است در حال حاضر نيز، با وجود پيشرفت‌هاي علمي شگفت‌انگيز، در بسياري از كشورها، شهرها و روستاها كه از اين امكانات محرومند مشکل امکان آزمايش و آزمايشگاه وجود دارد. افزون بر آن، هزينه‌هاي سنگين چنين آزمايش‌هايي، بسياري از زنان و مردان را در شهرهايي كه اين امكانات وجود دارد، از مراجعه به كلينيك‌ها باز مي‌دارد و باعث هرج و مرج‌هاي متعددي مي‌شود. از جمله: هزينه آزمايش را كدام يك از مردها بپردازد؟ چرا مردي تغذيه فرزند مرد ديگري را به عهده بگيرد؟ در مدت بارداري زن در منزل كدام يك از همسرهايش باشد؟ زن در مدت بارداري ـ كه پزشكان, زن را از مقاربت و مجامعت منع مي‌كنند ـ غريزه جنسي كدام يك از مردها را مي تواند تأمين كند؟ آيا رها كردن زن در اين مدت در عواطف و احساسات او و در نتيجه فرزند وي تأثير منفي نخواهد گذاشت؟ و هزاران مشكل ديگر. به همين دليل در غرب مدتي بود كه ازدواج‌هاي گروهي به شدت تبليغ مي‌شد و گروهي به آن روي آورده بودند اما در عمل با مشكلات عديده‌اي رو برو شدند و نتيجه‌اش جز شكست نصيبشان نشد. حاصل آنكه؛ شناسايي نسب فرزند فقط يكي از حكمت‌هاي ممنوعيت تعدد شوهر مي‌باشد و عوامل ديگري نيز در اين باره دخالت دارند که برخي بر ما معلوم نيست, لذا نمي توانيم حکم را نفي کنيم. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه