شوراهای اسلامی

پرسش: آيا شوراهاي اسلامي شهر و روستا نهاد خاص حكومتي هستند و از 3 قوه خارجند يا فرا قوه اي هستند؟ با سلام، در رابطه با جايگاه شوراهاي اسلامي در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران در ميان قوا و ساير نهادهاي اساسي بايد گفت: در اين زمينه ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد كه بيانگر اين است كه هرچند برخي از صلاحيت ها و كاركردهاي شوراهاي اسلامي در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران را مي توان نوعي ضابطه گذاري و در قالب صلاحيت هاي قوه مقننه دانست يا با توجه به نظارت عالية قوه مجريه(وزارت كشور) بر شوراها و همچنين مسئوليت آنها در نظارت بر اداره امور اجرايي محل، اين نهادها را به نوعي بخشي از قوه مجريه محسوب كرد، اما هيچ كدام از اين موارد نمي تواند شوراهاي اسلامي را جزئي از قوه مقننه يا مجريه محسوب كند. چرا كه به موجب قانون اساسي، شوراها به عنوان يكي از اركان اداره امور كشور از طريق تصميم گيري به هدايت و نظارت بر اداره امور محلي مي پردازند و اين امر به جز صلاحيت قانون گذاري (هرچند در سطح محلي) است. همچنين نظارت قوه مجريه بر شوراهاي اسلامي در قالب نظارت دولت مركزي بر نهادهاي غيرمتمركز كه شوراهاي اسلامي را مي توان در زمره اين نهادها دانست، محسوب مي شود. اين نظارت از اركان سيستم عدم تمركز محسوب مي شود، به شكلي كه هيچ گونه عدم تمركزي بدون آن قابل تصور و اجرا نيست و از اين رو نظارت قوه مجريه بر شوراهاي اسلامي به منزلة قوه مجريه بودن شوراها نيست. از سوي ديگر در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به جز قواي سه گانه نهادهاي ديگري نيز وجود دارند كه الزاماً در قالب يكي از قوا قرار نمي گيرند. به نظر مي رسد با توجه به اصول قانون اساسي ناظر بر شوراهاي اسلامي نمي توان اين نهادها را در قالب يكي از قواي سه گانه قرار داد. از اين رو قانون گذار اساسي شوراها را با يك سري صلاحيت ها و ساز و كارهاي خاص به صورت مجزا از قواي ديگر يا ديگر نهادهاي اساسي به رسميت شناخته است. همچنين قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران با اختصاص فصل هفتم قانون‌ اساسي به شوراها و دانستن شوراها به عنوان ركن تصميم‌گير در اداره امور كشور اين نهاد را مستقل از قواي كشور دانسته است و به عنوان نهادي خاص در اعمال‌ حاكميت و واجد جايگاه ويژه‌اي در تمشيت امور محلي در كشور به آن اشاره‌ نموده است. جهت مطالعه بيشتر، رجوع كنيد به: مقاله جايگاه شوراهاي اسلامي كشور در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران، نوشته ولي رستمي و سيد مجتبي حسيني پور اردكاني، منتشره در فصلنامه دانش حقوق عمومي سال دوم، پاييز 1392، شماره 5. گروه انديشه سياسي مرکز مشاوره .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه