چون از تاريكي قبر و از تنهايي آن وحشت فراواني دارم، هميشه از تاريكي شب و از تنهايي مي‌ترسم، چگونه آن را درمان كنم؟

ترس حالت عاطفي رواني بسيار پيچيده و نيرومندي است كه در تمام افراد انساني وجود دارد و اين نيرو براي بقاي نوع بشر ضروري و لازم است ، چرا كه اگر ترس وجود نداشته باشد، انسان خود را با خطر مواجه كرده و از بين مي‌رود بنابر اين حدّ متعادلي از ترس براي همگان لازم و ضروري است ، ولي اگر اين حالت از مقدار بهنجار تجاوز كند ، نه تنها مفيد نيست بلكه مخرّب خواهد بود و عنوان نابهنجاري به خود مي‌گيرد و بايد درمان شود . و در اين جا لازم به تذكّر است كه ترس در مسائل اخلاقي و اعتقادي با ترس در مسائل روحي و رواني فرق دارد و مناسب است به هر كدام از زاوية خود توجه شود. الف. ترس از قبر و مرگ از نظر بينش اسلامي اگر كسي مشكل روحي نداشته باشد و از مرگ و قيامت بترسد، اين ترس به علل مختلف مي تواند باشد. اول اين كه مرگ و سفر به قبر را مساوي با فنا و نيستي مي‌دانند و به خاطر ضعف شناخت نسبت به جهان آخرت، دچار ترس و وحشت مي‌شوند و از اين كه زندگي دنيوي را از دست مي‌دهند وحشت ‌زده هستند. دوم اين كه ايمان به زندگي پس از مرگ دارند و هرگز مرگ را به معني فنا و نيستي تفسير نمي‌كنند، ولي به خاطر آن كه پروندة اعمالشان سياه و تاريك است از بيم مجازاتهاي پس از مرگ و صحنة قيامت، هراس شديدي دارند. علت سوم اين است كه بعضي افراد به خاطر دلبستگيهاي شديد به زندگي دنيا و علاقة شديد به مال و زرق و برق دنيا، حاضر نيستند از آن جدا شوند و به جهان آخرت سفر كنند. مردي از امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ پرسيد: «يابن رسول الله! ما لَنا نكرَهُ الموتَ و لا نُحبّه؟ فقال ـ عليه السلام ـ انّكُم اخربتُم آخرتَكُم، و عمَّرتُم دنياكُم و انتُم تكرَهوُنَ النّقلةَ منَ العمرانِ الي الخراب»؛ اين به خاطر آن است كه شما آخرت خود را ويران ساختيد و دنياي خود را آباد كرديد، لذا اكراه داريد كه از آبادي به سوي ويراني برويد. علت چهارم : ترسي است که در ادبيات ديني از آن به خشيت ياد مي شود وخاص عالمان بالله است . اينان چون عظمت خداوند وحقارت و کوچکي اعمال خود را باور دارند هميشه انديش ناکند که مبادا اعمال آنان خالص و پيراسته نباشد و يا شيطان آنان را به اعمالشان اميدوار کرده و از تکيه بر رحمت الهي غفلت ورزند. اين افراد دائماً ميان بيم و اميدند. بيم از سوء عاقبت و اميد به رحمت و مهرباني خدا . راه درمان اين افراد به اين است كه اعمال گذشتة خود را اصلاح كنند و مطيع اوامر الهي باشند و معصيت نكنند و شناخت خود را نسبت به جهان آخرت اصلاح كنند و بدانند كه اولاً مرگ و قبر به معناي نابودي و فنا نيست ، بلكه مرگ پلي است براي گذر به زندگي ابدي و سعادتمند . ثانياً خداوند متعال با رحمت و مغفرت خويش با بندگان معامله مي‌كند و در سختي‌ها به فريادشان مي‌رسد و قبر مؤمن روضه‌اي از روضه‌هاي بهشت مي‌شود و از نعمت‌هاي بهشتي بهره‌مند مي‌گردد. مرغ باغ ملكوتم نيم از عالم خاك دوسه روزي قفسي ساخته‌اند از بدنم خرّم آن روزكه پرواز كنم تا بر دوست به هواي سر كويش پر و بالي بزنم ب. ترس از تنهايي و تاريكي ترس از ديدگاه دانشمندان روانشناسي انواع گوناگوني دارد و يكي از اين ترسها به نام ترس موهوم معروف است. اگر شخصي از موقعيتي كه در آن هيچ گونه خطري وجود ندارد، اجتناب كند و بترسد، اگر چه مي‌داند كه چنين رفتاري احمقانه و غيرمنطقي است ، در واقع گرفتار ترس موهوم (Reaction Phobic) شده است. ترس موهوم يكي از رايج‌ترين شكل از ترسها است كه در ميان بچه‌ها و بزرگسالان اتفاق مي‌افتد و ترس از تاريكي و تنهايي از مصاديق ترس موهوم است و در اين اختلال فرد از قرار گرفتن در تاريكي و يا تنها ماندن هراس دارد، بدون اين كه دليل موجه يا ترسي واقعاً، وجود داشته باشد. درمان ترس از تاريكي و تنهايي براي درمان اين اختلال بايد از روانشناسي ماهر و متعهد كمك گرفت و مراجعة حضوري به مراكز مشاوره داشت و در درجة اول با انجام مصاحبه و مهارتهاي مشاوره‌اي به علت اين ترس پي برد و سپس به درمان آن پرداخت و شايد اين مشكل را نتوان به صورت مطلوبي از طريق مكاتبه حل كرد، ولي براي راهنمايي اجمالي مناسب است نكاتي بيان شود : 1. افزايش آگاهي و شناخت: مي‌دانيد كه ريشة بسياري از ترسها جهل است. افراد مي‌ترسند بدان خاطر كه نسبت به آن شيء يا پديده‌ جاهلند و نمي‌دانند كه فلان مسأله به چه صورت و كيفيتي است و لذا اگر اطلاع كافي از محتواي آن داشته باشند در درمان موفق خواهند بود. 2. تقويت روحيه و پرهيز از خيالبافي: خيلي مواقع انسان با خيالبافي‌هاي كاذب منشأ ترس و وحشت مي‌شود و لذا مناسب است كه در آن مواقع از خطور خيالات واهي جلوگيري كند و خودش را با چيزي مشغول ساخته و به اصل قضيه فكر نكند و ديگر اين كه اعتماد به نفس و روحيه خود را تقويت كند. 3. غرقه سازي: خودش را در تاريك‌ترين جاها قرار دهد و يك دفعه اين كار را بكند، حضرت علي ـ عليه السلام ـ ضمن روايتي فرمودند: اگر از چيزي هراس و ترس داري خودت را در درون آن بينداز. 4. استفاده از اعتقادات مذهبي: افرادي چون دكتر بيل گفته‌اند كه اعتقادات مذهبي و پناه بردن به ذكر و دعا مي‌تواند نقش اساسي در درمان ترس داشته باشد. 5. كوچك گرفتن مسأله و عدم توجه جدّي به آن و اين كه من قوي‌تري از آن هستم كه از اين مسأله هراس داشته باشم. 6. استفاده از روش‌هاي تنش زدائي و آرام بخشي كه روشي بسيار مطلوب و مؤثر است كه اين روش در كتابهاي متعددي كه براي درمان ترس است وجود دارد. خلاصه اين كه ترس از تاريكي و تنهايي نمي‌تواند مشكل حادّي باشد و درمان آن بسيار آسان است و مي‌توانيد با مراجعه به متخصص مشاوره آن را درمان كنيد و اگر دسترسي به مشاوره نداريد مي‌توانيد با مطالعه كتابهايي كه معرفي مي شود به درمان بپردازيد. همچنين توجه داشته باشيد كه نمي‌توان ريشه ترس از تاريكي را ترس از قبر دانست، بلكه بايد ريشه وعلل را در جايي ديگر بجوييد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه