چرا وهابیت قبرستان بقیع را تخریب کرد؟

«بقیع» (معروف به بقیع‌الغرقد یا جنت‌البقیع) نام قبرستانی در مدینه است که چهار تن از امامان مظلوم شیعه و جمعی از خویشان و صحابهٔ رسول‌الله در آن مدفون هستند.پیشینهٔ تاریخی بقیع به دوران قبل از اسلام می‌رسد ولی در کتب تاریخی به روشنی قدمت تاریخی آن مشخص نشده‌است. بعد از هجرت مسلمانان به مدینه، بقیع تنها قبرستان مسلمانان بوده است. مردم مدینه قبل از آمدن مسلمانان به آن‌جا اجساد مردگان خود را در دو گورستان «بنی‌حرام» و «بنی‌سالم» و گاهی نیز در خانه‌هایشان دفن می‌کردند (تاریخ حرم ائمه بقیع / ص۶۱) و در واقع بقیع اولین قبرستانی است که به دستور پیامبر خدا و به‌دست مسلمانان صدر اسلام سامان گرفت.بنا بر نقل‌های تاریخی، اولین کسی که در آنجا به توصیه پیامبر دفن شد «عثمان بن مظعون» بود که از دوستان نزدیک پیامبر(ص) و امیرالمومنین علی بن ابی‌طالب (ع)به شمار می‌رفت.بقیع هم‌اینک مدفن ۴ امام مظلوم شیعه (امام حسن بن علی المجتبی، علی بن الحسین السجاد، محمد بن علی الباقر و جعفر بن محمد الصادق علیهم السلام) است. همچنین قبر چند تن از همسران پیامبر و نیز عباس عموی پیامبر و فاطمه بنت اسد (مادر حضرت علی بن ابی‌طالب)،‌ ام البنین (مادر حضرت ابوالفضل العباس) و برخی دیگر از بزرگان اسلام در این گورستان قرار دارد. این قبرستان در چند قدمی مسجد النبی واقع شده است.وهابیان در ۸ شوال سال ۱۳۴۴ هـ. ق. حرم امامان بقیع را ویران کردند. این روز به «یوم الهدم» (روز ویرانی) مشهور است. تخریب بناها در بقیع، در راستای حرکتی از سوی جریان وهابیت در عربستان سعودی برای زدودن ابنیهٔ تاریخی از کلیهٔ اماکن زیارتی بود. تا آن زمان بر روی مقبرهٔ پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبد‌ها و بناهایی قرار داشت. پس از تسلط وهابیان بر مدینه آن‌ها ضمن تخریب قبور آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند.این حرکت وهابیان اعتراضات گسترده‌ای را در جوامع مسلمان و خصوصا ایران برانگیخت. علاوه بر ویرانی مزار امامان شیعه، مزار عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه (پدر و مادر رسول‌الله) عباس عموی پیامبر و اسماعیل از فرزندان امام جعفر صادق نیز به طور کامل ویران شد. بارگاه ائمهٔ شیعه در بقیع پیش از تخریب حالت هشت ضلعی داشته‌است. میرزا محمدحسین فراهانی در سفرنامه‌اش این‌گونه آورده‌ است که: «اول چهار نفر از دوازده امام است که در بقعهٔ بزرگی که به صورت هشت‌ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفیدکاری است.» (سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ص۲۳۸)حرم ائمهٔ بقیع مانند سایر حرم‌ها دارای ضریح، روپوش، چلچراغ، شمعدان و فرش بوده‌ است. ابن‌جبیر (جهان‌گرد اندلسی/ ۱۱۴۵–۱۲۱۷ میلادی) می‌نویسد: «قبرشان بزرگ و از سطح زمین بلند‌تر و دارای ضریحی از چوب می‌باشد که بدیع‌ترین و زیبا‌ترین نمونه‌است از نظر فن و هنر. و نقوشی برجسته از جنس مس بر روی آن ترسیم شده و میخ‌کوبی‌هایی به جالب‌ترین شکل در آن تعبیه شده که نمای آن را زیبا‌تر و جالب‌تر نموده‌است.» (رحله ابن جبیر، ص۱۷۳)محمد لبیب مصری که در سال ۱۳۲۷ هـ. ق به مدینه سفر کرده، می‌نویسد: «... و ضریح امام حسن در داخل قبه‌ای است و از فلز ساخته شده‌است و خطوط فارسی بر آن نقش بسته‌است. به گمانم از آثار شیعیان عجم باشد.»هم‌زمان با انتشار اخبار هجوم وهابی‌ها به مدینة‌النبی و تخریب آثار تاریخی اسلامی، سید اشرف‌الدین گیلانی معروف به «نسیم شمال» (محبوب‌ترین و معروف‌ترین شاعر ملی عهد انقلاب مشروطه) شعری در رثای این واقعه سرود. به نقل از وبلاگ «بهشت بقیع» بخشی از این شعر بدین شرح در روزنامهٔ «نسیم شمال» منتشر شده است:«همت کنید راجع به مدینه طیبه»از برای رفع دشمن سر بسر همت کنیدای مسلمانان وهابی را همه لعنت کنیداز وهابی شاخ لعنت سبز شد در کوهسارمذهب شمر از وهابی شد دوباره آشکارهر مسلمانی شد از ظلم وهابی بقیرارباز داغ کربلا را تازه کرده روزگاراز جفا‌های وهابی کشته دل‌ها داغدارای مسلمانان برای دفع او همت کنیداین جسارت در مدینه کس ندیده تاکنونگشت اندر مسجد و محراب جاری جوی خونبارگاه حمزه شد از توپ ظلم سرنگونطالع اهل مدینه سر بسر شد واژگونزان جسارت مرد و زن هم کشته شد از حد فزونای مسلمانان برای دفع او همت کنیداز برای خویش دشمن از خدا پروا نه کرد (نکرد)باز همچون بت پرستان یاد از بتخانه کردخویش را از بهر دنیا غرق در افسانه کردمسجد پاک رسول الله را ویرانه کردای مسلمانان برای دفع او همت کنیداز وهابی در جهان منسوخ شد نام یزیدچونکه یک ملیان (میلیون) یزید بی‌حیا گشته پدیداز برای شیعه حال کربلا گشته جدیدهمچو ظلمی را کسی هرگز ندید و نه شنیدتصاویر زیر، مجموعه‌ٔ قدیمی‌ترین یادگارهای موجود از این قطعهٔ تاریخی است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه