سوره‌هاي ويژه علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ و فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ در قرآن كدامند و اذكار خاص و مورد علاقه آنها كدامند؟

سوره‌هايي كه مستقلاً درباره امير مؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ و همين طور فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ نازل شده است محدود است ولي آياتي كه دربارة آن دو نازل شده اند فراوان هستند كه به نمونه‌هايي اشاره مي‌شود:الف: علي ـ عليه السّلام ـ : سوره‌هايي كه دربارة علي ـ عليه السّلام ـ نازل شده اند يكي سورة «و العاديات» است كه مستقلاً دربارة آن حضرت و فتح او نازل شده است،[1] و ديگري سوره «هل اتي» است كه مشتركاً درباره فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و علي ـ عليه السّلام ـ و حسنين ـ عليهما السّلام ـ نازل شده است،[2] و امّا آياتي كه درباره علي ـ عليه السّلام ـ نازل شده است بيش از آن است كه به صورت عادي به شماره آيند، آن مقداري كه قطعي است و اهل سنّت نيز به آن اعتراف كرده‌اند سيصد آيه است، عده‌اي از علماي اهل سنّت مانند ابن حجر، خطيب بغدادي، سيوطي، گنجي شافعي، ابن عساكر، شيخ سليمان قندوزي، حنفي و ... از ابن عباس روايت كرده‌اند كه گفت: نَزَلَتْ في عَلِيّ ثلاثَ مائَهِ آية در شأن علي ـ عليه السّلام ـ سيصد آيه نازل شده است.[3]1. آيه «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِباد »[4] ابو عباس احمد بن عثمان مي‌گويد: هنگامي كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌خواستند به (مدينه) هجرت كنند علي ـ عليه السّلام ـ را فرمودند: برويد (شب را) در بستر من بخوابيد، پس علي ـ عليه السّلام ـ (با جان و دل) قبول كردند و آن شب را در بستر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ خوابيدند و جان خويش را فداي پيامبر نمودند ... سپس آيه فوق درباره علي ـ عليه السّلام ـ نازل شد.[5]2. آيه «وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ ...»[6] به اتفاق شيعيان و نقل عده‌اي از علماي اهل تسنن، آيه شريفه فوق دربارة امير مؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ وارد شده است، چنان كه از عبدالله بن سلام نقل شده كه: از رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ دربارة آيه «مَنْ عِنْدهُ عِلْمُ الكتاب» كسي كه نزد او است علم كتاب، سؤال شد، حضرت فرمود: اين آيه منحصراً دربارة برادرم علي بن ابي طالب است.[7]3. آيه «وَ قِفُوهُم اِنَّهُمْ مَسئُولُون»؛ آنها را متوقف سازيد كه براستي آنها (از ولايت علي ـ عليه السّلام ـ) مورد پرستش قرار مي‌گيرند،[8] طبق نقل مفسّرين شيعه و سُنّي آيه فوق دربارة امير المؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ و ولايت او مي‌باشد،[9] و همين طور آيه «اِنَّما وليَّكمُ الله ...»[10] و آيه «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيم‏ »[11] و آيه «بَلِّغْ ما اُنْزِلَ إليكَ مِنْ ربِّكَ...»[12] و آيه «اَلْيَوْمَ اكْمَلْتُ لَكُمْ دينكم ...»[13].امّا دعاهاي مورد علاقه آن حضرت: همين دعاي «كميل» از دعاهايي است كه فقط به اصحاب حضرت سرّش چون كميل بن زياد بيان نموده، و «مناجات شعبانيه» از دعاهايي است كه حضرت بر آن مداومت داشته.[14]نماز مخصوصه اي آن حضرت دارد كه چهار ركعت است به صورت دو ركعتي، هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه قل هو الله احد، بعد از آن دعايي دارد كه مي‌تواند ذكر خاص حضرت به شمار رود،[15] و همين طور دعاي «يستشير» از دعاهاي مخصوصه آن حضرت است.[16]ب: فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ:درباره فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ نيز سوره‌ها و آياتي نازل شده است، از جمله سوره كوثر، سوره قدر (إنّا اَنْزَلناه) و سوره هل اتي (انسان)، امّا آيات نازله در مورد آن حضرت فراوان است كه به اين آيات مي‌توان اشاره كرد:1. آيه تطهير كه دلالت بر عصمت آن خانم مي‌كند.[17]2. آيه مباهله، كه مربوط به شركت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ كه مربوط به جريان نفرين و دعا عليه مسيحيان نجران مي‌شود.[18]3. آيه «فَتَلَقّي آدم»[19] كه مربوط به توسل حضرت آدم به فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ است.[20]4. آيه «وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمات‏ »[21] كه مراد از كلمات فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ مي‌باشند.[22]5. آيه مودّت: در سوره شوري، 23 كه مربوط به لزوم مودت و محبت نسبت به فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ است.6. و آيه امانت كه مربوط به اثبات ولايت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ است.[23]امّا اذكار خاصّ فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ :مي‌توان از ذكر تسبيحات فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و نماز و دعاي مخصوص كه جبرئيل به او تعليم نموده است،[24] و دعاي معروف حضرت كه به دعاي معروف فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ معروف مي باشد اين است: «بِسْمِ الله النّور، بسم الله الّذي يَقُولُ لِلشَّيءِ كنْ فَيكُون، بسم الله الّذي يَعْلَمُ خائِنَةَ الّاَعْيُن و ما تُخْفي الصُّدور، بسم الله الّذي خلق النّور مِنَ النّور، بسم الله هُو بالمَعْروفِ مَذْكُورُ، بسم الله اَنْزَلَ النّورَ عَلَي الطّورِ، بِقَدَرٍ مقدُورٍ في كِتابٍ مسطورٍ عَلي نَبِيٍ مَحْبور»[25]معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. آيات ولايت در قرآن، ناصر مكارم شيرازي.2. پيام قرآن، امامت و ولايت در قرآن، ج 9، ناصر مكارم شيرازي.3. شواهد التنزيل، حسكاني.4. علي ـ عليه السلام ـ در قرآن.5. فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ ، علامه اميني. 6. فرهنگ سخنان فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ ، محمد دشتي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه