اخلاق را از کجا آغاز کنیم؟

اساتید اخلاق در پاسخ به سوال فوق پاسخ های گوناگونی داده اند برخی از آنها به شرح زیر است: 1. ترک محرمات و عمل به واجبات و عمل به مستحبات و حفظ ظاهر، آیةالله جوادی آملی فرمودند: اگر انسان هرچه را می داند عمل کند اوّلًا اثر مثبت این اعمال ظهور می یابد و ثانیاً خداوند آنچه را نمی داند به وی می آموزد. اگر انسان بکوشد واجبات را انجام دهد و محرمات را ترک کند مستحبات را در حدی که ملامت نیاورد به انجام رساند و از مکروهات در حد توان دوری جوید بسیار مؤثر است.[1] 2. نماز بهترین آغاز برای خوبیهاست. همانطوری که نماز بسیاری از افراد آلوده را اصلاح کرده است. 3. اخلاق را از کنترل زبان آغاز کنیم همانطوری که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به کسی که سفارشی برای خودسازی می خواست فرمود: دروغ مگو و مواظب زبانت باش.[2] 4. ابتدا باید رذائل اخلاقی را از خود دور نمود و سپس به زیور فضائل خود را آراسته نمود. (تخلّی- تحلّی). 5. ابتدا باید معرفت را نسبت به قوانین و سنن جهان بالا برد آنگاه رو به اصلاح آورد. 6. طلب و خواست قدم اول است باید ابتدا زمینه های خواستن را فراهم نمود. 7. با کنترل خشم می توان خود را اصلاح نمود. 8. باید کرامت نفس را بالا برد. علی علیه السلام می فرماید: مَن کرمتْ علیه نَفسُه هانَت عَلَیه شهواته[3] کسی که نفسش گرامی شود شهواتش فروکش می کند. 9. از تهذیب نفس باید آغاز نمود این دیدگاه از حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم گرفته شده است آنجا که جمعی از مجاهدان از جهاد برگشته بودند فرمود: مَرحباً بِقَوم قَضَو الجهاد الاصغر و بَقی علیهمُ الجهادُ الاکبر فقیل یا رسول اللَّه ماالجِهاد الاکبر قال صلی الله علیه و آله و سلم جهاد النفس[4] آفرین به قومی که جهاد اصغر را به پایان رساندند و بر آنان جهاد اکبر باقی مانده است. سؤال شد: ای رسول خدا (ص) جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس. و در حدیث دیگر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: برترین جهاد، جهاد با نفس است.[5] .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه