موضوعات قابل طرح در گفت و گوى قبل از مراسم عقد مختلف است؛ زيرا افراد عقيده‏ها، آرمان‏ها، هدف‏ها و خواسته‏هاى گوناگون دارند. البته بعضى از مسائل و موضوعات عمومى است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج براى آگاهى يافتن از ويژگى‏هاى جسمانى، روانى، اخلاقى يكديگر مطرح كنند و درباره آن‏ها به گفت و گو بنشينند. ناگفته پيداست، اين گونه جلسات حتماً بايد تحت اشراف خانواده‏هاى دو طرف صورت گيرد؛ زيرا مذاكره مستقيم و بدون اطلاع خانواده دختر و پسر مطلوب عرف و در اكثر موارد مورد پسند شرع و عقل نيست و به جاى اين كه زوج جوان را به حقيقت برساند، مايه انحراف و مشكلات ديگر مى‏شود. در اين جلسات مى‏توان درباره مسائل زير گفت و گو كرد: 1. خط مشى كلى زندگى آينده‏ مراد تبيين مبناى زندگى آينده است؛ براى مثال جوان متدين مى‏خواهد زندگى اش بر اساس قوانين اسلام بنا شود. در اين جا بايد از ميزان پاى بندى افراد به ارزش‏هاى دينى و اخلاقى سؤال شود . يا مثلا تا چه اندازه به قوانين و دستورات اسلام و تكاليف عملي و ديني پايبند هستيد و مي خواهيد تا چه اندازه زندگي را بر اساس آن بنا كرده و در تصميم گيريها آنها را مورد توجه قرار مي دهيد؟ 2. اهداف زندگى‏ يعنى هدف هايى كه هر كدام قصد دارند در زندگى آينده شان دنبال كنند؛ هدف‏ها و آرمان‏هاى علمى و تحصيلى، اجتماعى، شغلى و...؛ براى مثال تا چه اندازه به ادامه تحصيل علاقه‏مند است و مشكلات تحصيل را تحمل مى‏كند. شغل مناسب و مورد علاقه‏اش چيست؟ جايگاه اجتماعى را داراى چه اهميتى مى‏داند؟ از نظر اقتصادى و مالى به چه سطحى مى‏انديشد و حداقل و حداكثر چقدر است؟ 3. چگونگى رابطه با خانواده و بستگان براى مثال به چه اندازه به رفت و آمد با اقوام و خويشان و نيز دوستان اهميت مى‏دهيد و بر آن اصرار مى‏ورزيد؟ به آداب و رسوم فرهنگى و اجتماعى رفتار با بستگان چقدر پايبنديد؟ 4. خواست‏ها و انتظارهاى دو طرف از يكديگر, مثلا از همسر مطلوب خود چه انتظاري داريد؟5. گفتگو درباره شغل ، مسكن و محل سكونت و امكانات زندگي 5 . پرسش از صفات اخلاقي و خصوصيات فردي يكديگر. 6. شيوه تربيت فرزندان مسؤوليت تربيت با چه كسى است و چگونه بايد آن را آموخت؟ 7. نقص‏هاى جسمانى و بيمارى‏هاى مزمن احتمالى يكديگر (1)البته براي شناخت بهتر و پي بردن به سلايق و روحيه فرد مي توان سوالات فروان و جزئي تر مطرح كرد كه به بعضي از آنها اشاره مي شود و انتخاب سوالات به اختيار خودتان مي باشد . قابل توجه اين كه بعضي سولات مربوط به آقايان و بعضي مر بوط به خانمها مي باشد و بعضي نيز مشترك. بخش اول: سؤالات مربوط به آينده زندگي: 1- به نظر شما مهمترين عامل موفقيت در زندگي چيست؟2- ملاك خوشبختي و موفقيت را در چه مي بينيد؟3- افكار مذهبي همسرتان و خانواده او، چقدر براي شما اهميت دارد؟4- چه صفاتي را براي همسر آينده خود لازم مي بينيد؟5- نظر شما در مورد مراسم عقد و عروسي چيست؟6- نظر شما در مورد مهريه چيست؟7- زندگي در شهري ديگر را چگونه مي بينيد؟8- آيا آمادگي داريد كمبودهاي اقتصادي همسرتان و خانواده او را ناديده بگيريد؟ تا چه حد؟ بخش دوم:سؤالات مربوط به خانواده همسر1- از نظر اجتماعي، خانواده شما چه ايده هايي دارند؟(مثلاً در مورد جامعه، مردم، مشكلات و...)2- سطح فرهنگي و طرز تفكر خانواده خود را چگونه ارزيابي مي كنيد؟3- خانواده شما چقدر مذهبي هستند؟4- خانواده شما سنتي هستند يا متجدد و يا معمولي؟5- خانواده شما شاد و پر جنب و جوش هستند يا ساكت و آرام؟6- خانواده شما مرد سالار است يا زن سالار يا شايسته سالار؟ بخش سوم:سؤالات مربوط به مسائل اقتصادي 1- انتظارات اقتصادي شما از همسرتان تا چه اندازه است؟2- نظر شما در مورد كار كردن همسرتان در خارج از منزل چيست؟3- چه كاري را براي اشتغال انتخاب خواهيد كرد؟4- تصور شما از صرفه جويي چيست؟5- چقدر معتقد به صرفه جويي و قناعت در منزل هستيد؟6- شما مايليد همسر شما در خريد لوازم زندگي، چه مسائلي را رعايت نمايد؟ بخش چهارم:سوالات مربوط به مسائل فرهنگي 1- تحصيلات شما چقدر است؟2- آيا قصد ادامه تحصيل داريد يا خير؟ در چه رشته اي و از چه طريقي و در كجا؟3- در طول سال چند كتاب غير درسي مطالعه ميكنيد؟4- مطالعات شما اغلب در چه زمينه هايي بوده است؟5- بهترين كتابهايي كه تاكنون خوانده ايد را اگر ممكن است نام ببريد؟6- معمولاً چه نشرياتي را مطالعه مي كنيد؟7- اگر ممكن است چند نفر از شخصيتهاي مورد نظر و احترامتان[ شخصيتهاي فرهنگي، مذهبي، هنري، سياسي و...] را نام ببريد و دليل محترم بودن آنها نزد شما چيست؟ بخش پنجم:سؤالات مربوط به مسائل روحي و عاطفي 1- از چه نوع افرادي احساس انزجار و ناراحتي مي كنيد؟ چرا؟2- اجتماعي بودن در نظر شما يعني چه؟3- خودتان را تا چه اندازه اي اجتماعي مي دانيد؟4- در اصلاح ديگران چگونه عمل مي كنيد و نوع واكنشهاي شما در مقابل مشكلات چگونه است؟5- چقدر خود را خونسرد مي دانيد؟6- منطقي بودن را چه مي دانيد؟7- چقدر در زندگي خود را منطقي ميدانيد؟8- واقع گرا هستيد يا احساساتي؟9- بيشتر تأثير گذاريد يا تأثير پذير؟ به چه ميزان؟10- چه چيزهايي موجب ناراحتي و عصبانيت شما مي شود؟11- در مواقع عصبانيت چه مي كنيد؟12- دروغ گفتن را در چه مواردي جايز مي دانيد؟13- در چه مسائلي سختگير هستيد؟14- آيا انتقاد پذير هستيد؟در مقابل انتقاد چه عكس العملي از خود نشان مي دهيد؟15- چگونه از ديگران انتقاد مي كنيد؟16- در اكثر اوقات شاد هستيد يا افسرده؟17- در زندگي چگونه تصميم مي گيريد؟ تا چه اندازه قدرت تصميم گيري داريد؟18- در مسائل اساسي زندگي شخصيتان، خودتان تصميم مي گيريد يا خانواده تان؟ بخش ششم:سؤالات مربوط به مسائل مذهبي 1- اعتقادتان به خدا چگونه است؟ آيا اين اعتقاد توانسته شما را از گناه باز دارد؟2- آشنايي شما با مسائل و دستورات مذهبي چقدر است؟3- آيا مايل هستيد همسر شما تمايلات مذهبي داشته باشد يا خير؟4- رعايت حجاب را تا چه اندازه ضروري مي دانيد؟ تا چه حد آن را رعايت مي كنيد؟دليل آن چيست؟5- چقدر با قرآن آشنا هستيد؟ بخش هفتم:سؤالات مربوط به روابط خانوادگي1- ميزان دلبستگي شما به پدر و مادرتان تا چه حد است؟2- پدر و مادر شما چگونه با شما برخورد مي كنند؟3- چقدر در فاميل و خانواده محبوبيت داريد؟ دليل آن چيست؟4- عكس العمل والدين شما در مقابل شكستهاي شما در زندگي چگونه است؟ بخش هشتم:اساسي ترين سؤالات خواستگاري1- چه توقعاتي از زندگي آينده خود داريد؟2- چه توقعاتي از همسر آينده خود داريد؟3- آرزوهاي بزرگ شما چيست؟4- مشكلات را چگونه و تا چه حد تحمل مي كنيد؟برخي سؤالات نيز هست كه بهتر است به صورت غير مستقيم پرسيده شوند، مثلاً در مورد اطلاع از وجود بيماري خاص در طرف مقابل بگوييد:" من از نظر سلامتي روحي و جسمي مشكلي ندارم، شما چطور؟ " نكته مهم ديگر آنكه اگر نسبت به نوع خاصي از گرايشات سياسي يا فكري و عقيدتي و يا حتي شخص خاصي حساسيت مثبت يا منفي داريد، حتماً آن را به صورت كامل بيان نموده و نظر طرف مقابل را در مورد آن بدون تعارف و ملاحظه بخواهيد.لازم به ذكر است در چنين جلسه اي بايد دو طرف صادقانه از حقايق و ويژگيهاي واقعي يكديگر خبر دهند و در صدد گمراه كردن يا فريب دادن يكديگر بر نيايند بلكه بايد با كمال شجاعت و به طور صادقانه پاسخ گوي پرسش هاي يكديگر باشند.در اين جلسات بايد به نكات زير توجه شود تا به شكل مناسب انجام گيرد و دو طرف به هدف خود دست يابند. 1. گفت و گو بايد خونسردانه و با آمادگى قبلى و در فضايى آرام و بدون خوف و فشار از طرف ديگران صورت گيرد. 2. گفت و گو پس از انجام خواستگارى رسمى از طرف خانوادها و تحقيق و آگاهى از بعضى شرايط كه در مرحله تفحص به دست مى‏آيد، انجام گيرد نه در ابتداى آشنايى و اولين جلسه . 3. براى موفقيت بيش‏تر، دو طرف بايد در ابتداى جلسه از يكديگر بخواهند صادقانه به پرسش‏ها و مسائل مطرح شده پاسخ دهند تا از صفات اخلاقى و خصوصيات يكديگر آگاهى يابند. همچنين بايد از فاكتورهاى گوناگونى استفاده كرد. با سؤالاتى از قبيل «نظر شما درباره زندگى مشترك چيست و به نظر شما همسر مطلوب و به دنبال آن زندگى مطلوب چگونه زندگى مى‏تواند باشد» مى‏توان تا حدودى با ديدگاههاى او و انتظار از زندگى آينده پى برد البته لازم به ذكر است همسر مورد نظر را نمى‏توان صرفا با طرح چند سؤال آن هم در يكى دو جلسه، شناسايى كرد چه اينكه اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتى دارد و طرفين به خاطر برخوردهاى اوليه ممكن است خيلى خوب نتوانند همديگر را ارزيابى كنند لذا علاوه بر اين جلسات گفتگو بايد راهكارهاى مطمئن‏ترى را ضميمه كرد تا مجموعا به يك نتيجه مطلوب رسيد و آگاهانه دست به انتخاب زد . و بعد از همه اين مسائل بايد با توكل به خداوند متعال و توسل به اهلبيت كمك خواست تا آنها نيز در يافتن يك همسرمناسب و كفو كه از هر نظر در زمينه‏هاى گوناگون به صورت نسبى نزديك به ما باشد، ما را يارى كنند . 1- رك :جوانان و انتخاب همسر ، علي اكبر مظاهري – راهنماي ازدواج ، امير ملك محمودي www.morsalat.com