چرا اسلام ریا را حرام کرد؟

نقطه مقابل اخلاص ، ریا است که در آیات و روایات اسلامی از آن مذمت شده و آن را عاملی برای بطلان اعمال و نشانه ای از نفاق ونوعی شرک به خدا دانسته اند . ریاکاری تخریب کننده فضائل اخلاقی و عاملی برای افشاندن بذر رذائل در روح و جان انسان است .ردا اعمال را از روح و حقیقت خالی می کند و انسان را از پرداختن به محتوا و حقیقت عمل باز می دارد . ریا کاری از ابزارهای مهم شیطان برای گمراه ساختن انسان هاست . برخی آیات دلالت دارند که شخص ریاکار ایمان به خدا و روز قیامت ندارد : کالذی ینفق ماله رئاء الناس و لا یومن بالله و الیوم القیامه فمثله کمثل صفوان علیه تراب فاصابه وابل فترکه صلدا لا یقدرون علی شیئ مما کسبوا والله لا یهدی القوم الکافرین (بقره ، 264 ) . تعبیر ذیل آیه در بیان حال ریاکاران در خور توجه و دقت است و می فرماید : مثل عمل آنها مانند قطعه سنگی است که بر آن قشر نازکی از خاک باشد ( و بذرهای در آن افشانده شود ) و رگبار باران برآن فرود آید( و همه خاکها و بذرها را با خود بشوید و ببرد ) و آن را صاف( و خالی از همه چیز ) رها کند . این گونه افراد به یقین از کاری که انجام می دهند بهره ای نمی برند و خداوند کافران را هدایت نمی کند . این آیه تلویحا یکبارریاکاران را فاقد ایمان به خدا و روز قیامت معرف کرده و بار دیگر به عنوان قوم کافر و اعمال آنها را هیچ و پوچ و فاقد هر گونه ارزش می شمرد زیرا که بذر اعمالشان در زمین ریا کاری پاشیده شده و هیچ گونه آمادگی برای رشد و نمو ندارد . جالب این است که در آیه ای که پشت سر همین آیه در سوره بقره آمده اعمال خالصان و مخلصان به باغی پر برک تشبیه شده که بذر و نهال صالح در آن کاشته شده و باران کافی بر آن می بارد و نور آفتاب از هر سو به آن می تابد و نسیم از هرطرف به آن می وزد و میوه و ثمر آن را مضاعف میسازد . می توان نتیجه گرفت که علت حرمت و جایز نبودن ریا این است که در واقع ریا نوعی شرک است و ریا کار برای خدا شریک قرار می دهد و در آیات قرآن شرک از گناهان بزرگ و ظلم عظیم شمرده شده است و به شدت از آن نهی شده است : ان الشرک لظلم عظیم ( لقمان 13). آیه 48 نساء می فرماید: ان الله لا یغفر ان یشرک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء؛ خداوند شرک ورزیدن را نمی بخشد ولی غیر از آن را برای هر کس که بخواهد می بخشد . در روایتی از حضرت صادق –ع- می خوانیم : کل ریاء شرک انه من عمل للناس کان ثوابه للناس و من عمل لله کان ثوابه علی الله ؛ هر ریائی شرک است ، هر کس برای مردم عمل کند پاداش او بر مردم است و هر کس برای خدا عمل کند ثوابش بر خداست . ( کافی ، ج2، ص293). در روایتی از پیامبر –ص- آمده است : خداوند سبحان می فرماید : من بی نیازترین شریکم ، هر کس عملی به جا آورد و غیر مرا در آن شریک سازد من از او بیزارم و این عملش از آن کسی است که شریک قرار داده نه از آن من ( میزان الحکمه ، ج2 ، ص1017 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه