باسلام. اگر یک نفر پشت کسی که شنونده او را نمیشناسد، ولی گوینده او را میشناسد صحبت کند، آیا غیبت به شمار می آید؟

الف) معنای غیبت غیبت آن است که پشت سر برادر یا خواهر مسلمان سخنى گفته شود که اگر به گوش او برسد ناراحت شود و کشف آن در جامعه باعث رفتن آبروی مومن باشد. عالمان اخلاقی در تعریف غیبت گفته اند: غیبت عبارت است از بدگویى و پرده درى نسبت به حیثیت و آبروى افراد، یعنی در غیاب شخصى کارهاى بد و ناپسند شخصی و یا عیوب و نقائص جسمى و اخلاقى او را به گونه اى براى دیگران بازگو کنند که اگر به گوششان برسد، ناراحت شوند .هم چنین زمانی آن چه که پشت سر کسی گفته می‌شود غیبت نام می‌گیرد که اولاً آن فرد از شنیدنش ناراحت شود، و دوم آن که آن حرف راست باشد. اگر آن چه که پشت سر فردی گفته شده، راست نباشد، بهتان یا تهمت نام می‌گیرد امام خمینی (ره) فرموده است: «غیبت عبارت است از ذکر کردن انسان را در حال غایب بودنش به چیزى که خوش آیند نیست نسبت دادن آن را به سوى او، از چیزهایى که پیش عرف مردم نقصان است، به قصد انتقاص و مذمت او. »( چهل حدیث ص : 301 ) ب)پنهانی بودن عیب با توجه به آنچه که در تعریف غیبت ذکر شد ،گفتن و فاش کردن هر آنچه که سبب ناراحتی شخص غیبت شونده شود ،غیبت محسوب می شود .حال این عیب یا نقص پوشیده باشد یا نه . مثلا در مورد کسی که قد کوتاهی دارد ( این نقص آشکار است)به گونه ای صحبت کنیم که اگر بشنود ناراحت می شود ،شامل غیبت است. ولی اگر طوری باشد که قصد توهین یا مسخره در آن نباشد ،غیبت نیست . روشن است که عذرهاى عوامانه اى که بعضى براى غیبت مى آورند مسموع نیست، مثلا گاهى غیبت کننده مى گوید این غیبت نیست، بلکه صفت او است! در حالى که اگر صفتش نباشد تهمت است نه غیبت.یا این که مى گوید: این سخنى است که در حضور او نیز مى گویم، در حالى که گفتن آن پیش روى طرف نه تنها از گناه غیبت نمى کاهد بلکه به خاطر ایذاء، گناه سنگین ترى را به بار مى آورد.خلاصه این که اگر در اسلام غیبت به عنوان یکى از بزرگترین گناهان کبیره شمرده شده به خاطر آثار سوء فردى و اجتماعى آن است. ج ) صحبت کردن ازکسی که نمیشناسیم اگر منظور شما از نشناختن کسی که در موردش غیبت می شود، فقط اسم و فامیل فرد یا مشخصات دیگرش باشد، صحبت کردن در مورد او غیبت است. مثلا اگر کسی را با انگشت نشان بدهیم و در موردش سخنی بگوییم غیبت است. چرا که او را دیده ایم و داریم در موردش سخن می گوییم. اما اگر دو نفر دارند در مورد کسی صحبت می کنند که من او را نمی شناسم، شنیدن سخنان آنان برای ما غیبت نیست، یا اینکه کسی برای ما از شخصی صحبت می کند که ما اورا نمی شناسیم ، غیبت محسوب نمی شود .حکم فقهی : سخن از کسی که شما او را نمی شناسید نسبت به شما غیبت محسوب نمی شود. (ر.ک استفتائات امام (ره)،ج 2، ص619، س10) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه