دکتر شریعتی از جمله انقلابیونی است که نقش بسزایی در مبارزه مردم ایران علیه نظام طاغوتی داشته است ؛ آثار ایشان نیز نکات قابل استفاده ی فراوانی برای دین پژوهان دارد ؛ لکن مطالعه آثار ایشان برای کسانی که تخصّص کافی در علوم اسلامی ندارد توصیه نمی شود ؛ و چه بسا مطالعه آثار ایشان برای کسانی که تازه می خواهد اسلام و تشیّع را عمیقتر بفهمد آفاتی داشته باشد ؛ چرا که :1.دکتر شریعتی تحصیلات آکادمیک اسلامی نداشته است ؛و اطلاعات ایشان از اسلام و تشیع از دو راه عمده حاصل شده بود . أ ) از راه شرکت در کلاسهای شرق شناسان و اسلام شناسان غربی نظیر ماسینیون و گورویچ در فرانسه : روشن است که یک اسلام شناس غیر مسلمان و بلکه ملحد و منکر خدا نمی تواند به معنی واقعی کلمه اسلام شناس باشد ؛ این گونه افراد صرفا گزارشگر اسلام بوده اند ؛ آنهم از دیدگاه خودشان. ب) از راه مطالعه شخصی : این راه برای کسب اطلاع از اسلام وتشیّع خوب است ولی آشکار است که برای رسیدن به عمق اسلام وتشیّع این راه کافی نیست ؛ کسی که تحصیلات اسلامی بالایی ندارد ، با مطالعه شخصی می تواند بسیاری از حقایق را دریابد ، ‌ولی نمی تواند کتب عمیق و علمی یک دین و مذهب را که دارای اصطلاحات خاصی است به درستی ادراک نماید ؛چرا که درک درست این گونه کتب تخصصی علمی نیازمند تدریس و تدرّس می باشند ؛ و شاید تا حدودی همین ناکامی دکتر شریعتی در درک کتب تخصصی علوم اسلامی بوده که باعث شده که ایشان با نگاه تخصصی به اسلام و تشیع میانه خوبی نداشته باشند. به هر علت و دلیلی دکتر شریعتی اطلاعات تخصصی از اسلام نداشته است ؛ وحتی با علوم تخصصی اسلام چندان هم موافق نبوده است ؛ در حالی که این کتابهای تخصصی علوم اسلامی هستند که در طول قرنها مورد نقد و بررسی علما قرار گرفته و پخته و سخته شده اند ؛بر خلاف کتب غیر تخصصی که چندان اعتمادی به درستی آنها نیست.2. اکثر کتب دکتر شریعتی حاصل سخنرانیهای ایشان در زمان رژیم طاغوت است ؛ لذا بیشترین همّ و غم ّایشان در این سخنرانیهاتمرکز بر موج آفرینی اجتماعی بوده، نه بیان همه جانبه حقایق اسلام و تشیع ؛ ایشان در این سخنرانیها بیشتر روی عناصر و آموزه های ضد استبدادی و انقلابی اسلام توجه داشتند ؛ و این بعد اسلام اگر چه بسیار مهم است ولی اسلام در این وجه خلاصه نمی شود ؛ و دین ذو ابعادی است ؛ و شناخت واقعی اسلام آن است که حدّ الامکان همه جانبه باشد . 3. در زمان دکتر شریعتی یکی از تفکرات رایج در بین روشنفکران تفکر مارکسیستی بوده است ؛ این طرز تفکر در افکار و آثار دکتر شریعتی به چشم می خورد ؛ به نحوی که می توان گفت ایشان گاه مروّج اسلام با زاویه نگرش مارکسیستی بوده اند . برخی از اساتید مورد علاقه ایشان در فرانسه نیز گرایشات مارکسیستی داشته اند ؛ و دکتر شریعتی به شدت تحت تأثیر افکار آنها بوده است . لذا افرادی که تخصص کافی در علوم اسلامی ندارند بعید است که بتوانند از آثار ایشان اسلام خالص را به دست آورند. البته ایشان ناقد مارکس و مارکسیسم هم بوده , ولی در نقد خود بر مارکسیسم هم گاه تحت تاثیر اصول و مبانی مارکسیستی عمل می کند.4. روش تحقیق ایشان در اسلام شناسی و شیعه شناسی روش کارکردگرایی صرف است ؛ آنهم کارکردگری جامعه شناختی نه کارکردگرایی مطلق ؛ یعنی ایشان تنها به آموزه هایی از اسلام توجه داشته اند که کارکرد اجتماعی داشته اند ؛ لذا در مواردی برخی از آموزه های قطعی اسلام را به بهانه اینکه کارکرد اجتماعی ندارند مورد نقد قرار می دهند ؛ در حالی که آن آموزه ها هم کارکردهای ویژه خود را دارند ؛ و قرار نیست که همه آموزه های اسلام در کارکرد اجتماعی خلاصه شوند.بهترین روش برای شناخت یک دین ؛ ترکیبی از روش واقع نگری , حقیقت جویی و کارکردگرایی مطلق است .یعنی ابتدا باید حقانیت یک دین و آموزه های آن را به دست آورد و آنگاه اقدام به کشف کارکردهای آن در سطح وسیع نمود ؛ اما متاسفانه دکتر شریعتی نه تنها از روش واقع گرایانه استفاده نمی کند بلکه در مواردی این روش را مورد مذمت قرار می دهد .مشکلات ریزتری نیز در آثار مرحوم شریعتی وجود دارند ، که مطالعه آثار ایشان را برای افراد مبتدی نامناسب می کند ؛ اما به ذکر همین مشکلات عمده بسنده می کنیم .بر اساس آنچه گفته شد عرض می کنیم که ؛ مناسبترین کتب برای کسانی که قصد مطالعه عمیق در زمینه اسلام وتشیع را دارند کتب کسانی است که با دیدی جامع و همه جانبه و مبتنی بر روش ترکیبی واقع گرایی و کارکردگرایی اقدام به تحقیق و کتابت کرده اند. بارزترین شخصی که از چنین شیوه ای استفاده نموده و حاصل تحقیقات خود را به زبانی شیوا بیان نموده است علامه شهیر استاد شهید مرتضی مطهری است ؛ و بعد ازآثار ایشان آثار کسانی است که سعی نموده اند روش ایشان را دنبال کنند ؛ که از جمله بارزترین این افراد استاد مصباح یزدی ( حفظه الله ) است .ویژگیهای آثار شهید مطهری :1.شهید مطهری در اکثر علوم اسلامی تحصیلات عالیه داشته و در هر رشته ای از محضر اساتید مسلّم آن رشته استفاده کرده بودند ؛ و متخصص مسلّم این علوم بوده اند.2. ایشان افزون بر علوم اسلامی به مکاتب غربی نیز تسلط داشته اند ؛ و مرز مکاتب مختلف را به خوبی می دانستند ؛ لذا هیچگاه بین مکتب اسلام و دیگر مکاتب خلط نمی کردند؛ و دچار مغالطه التقاط نمی شدند.3.در آثار ایشان از روش واقع گرایی همراه با کارکردگرایی مطلق استفاده شده است ؛ که بهترین و جامعترین شیوه تحقیق است . 4. هنر شهید مطهری در این بوده است که توانسته است مطالب عمیق و تخصصی را به زبانی ساده و روان به مخاطب خود القاء نماید ؛ لذا آثار ایشان به همان اندازه که برای اساتید حوزه و دانشگاه قابل استفاده است برای دانشجویان و طلاب و حتی برای دبیرستانیها هم قابل استفاده است. قدرت روان نویسی و ساده نویسی ایشان به قدری زیاد بود که با آن مرتبه علمی بالا توانسته است برای کودکان نیز کتاب داستان راستان بنویسد ؛ که از طرف یونسکو به عنوان کتب نمونه انتخاب شد.5. یکی دیگر از امتیازات آثار ایشان گسترده بودن موضوعات آثار ایشان است ؛ ایشان در موضوعات گوناگون کلامی ، فلسفی ، فقهی ، قرآنی ، حدیثی ، ادبی ، عرفانی ، تاریخی ، حقوقی ، اقتصادی ، جامعه شناسی و ... سخن گفته اند و برای هر گروهی حرف دارند.6. ویژگی دیگر ایشان این است که در نقل اقوال دیگر اندیشمندان ، امین است ؛ ایشان نظرات گوناگون را با انصاف تمام نقل می کنند و آنگاه با منطقی استوار به نقد و نظر می پردازند.7. اما بارزترین شاخصه آثار ایشان این است که در مخاطب قدرت تحلیل و تشخیص ایجاد می کنند ؛ مطالعه منظم و برنامه ریزی شده آثار ایشان باعث می شود که شخص در وجود خود به یک هندسه و نظام فکری منسجم دست یابد ؛ و خاصیت این نظام منسجم فکری این است که به شخص قدرت استنباط می دهد ؛ به نحوی که شخص خود را در برابر مسائل و شبهات جدید توانا و خودکفا می یابد ؛ و به راحتی می تواند مسائل را حل و شبهات را دفع کند.لیست آثار شهید مطهری به صورت طبقه بندی شده بر اساس موضوع :الف) بخش سیره معصومین و بزرگان ( شامل کتابهاى: 1- داستان راستان، 2- سیرى در سیره نبوى(ص)، 3- سیرى در سیره ائمّه اطهار علیهم السلام، 4- جاذبه و دافعه على علیه السلام، 5- حماسه حسینى، 6- سیرى در نهج البلاغه،7- پیامبر امّى( ب) بخش گفتارها ( شامل کتابهاى 8- ده گفتار، 9- پانزده گفتار، 10- بیست گفتار، 11- حکمت ها و اندرزها( پ) بخش انسان شناسى ( شامل کتابهاى 12- ولاءها و ولایت ها، 13- امدادهاى غیبى در زندگى بشر، 14- تکامل اجتماعى انسان، 15- نبرد حقّ و باطل، 16- فطرت(ت) بخش اخلاقى تربیتى ( شامل کتابهاى 17- آزادى معنوى، 18- تعلیم و تربیت در اسلام، 19- انسان کامل، 20- عرفان حافظ، 21- فلسفه اخلاق( ث) بخش زنان (شامل کتابهاى 22- نظام حقوق زن در اسلام، 23- مسأله حجاب، 24- پاسخهاى استاد، 25- اخلاق جنسی(ج) بخش سیاسى اجتماعى (شامل کتابهاى 26- اسلام و نیازهاى زمان، 27- احیاى تفکر اسلامى، 28- جهاد، 29- قیام و انقلاب مهدى علیه السلام، 30- پیرامون جمهورى اسلامى، 31- پیرامون انقلاب اسلامی(چ) بخش تاریخ (شامل 32 کتابهاى - نهضتهاى اسلامى در صد ساله اخیر، 33- خدمات متقابل اسلام و ایران، 34- فلسفه تاریخ( ح (بخش جهان بینى (شامل 35- شش جلد مقدمه اى بر جهان بینى اسلامى )خ) بخش اصول عقاید (شامل کتابهاى 36- توحید، 37- عدل الهى، 38- نبوت، 39- ختم نبوت، 40- خاتمیت، 41- امامت و رهبرى، 42- انسان و سرنوشت، 43- معاد، 44- علل گرایش به مادیگری)د) بخش تفسیر (45- شامل دوره 14 جلدى آشنایى با قرآن)ذ) بخش اقتصاد (شامل کتابهاى 46- مسأله ربا و بانک، 47- مسأله بیمه، 48- نظرى به نظام اقتصادى اسلام)ر) بخش آشنایى با علوم اسلامی (شامل کلیات 49- منطق و فلسفه، 50- فقه و اصول فقه، 51- کلام، عرفان و حکمت عملی)ز) بخش فلسفه (شامل کتابهاى 52- مسأله شناخت 53- شرح منظومه، 54- مقالات فلسفى، 55- اصول فلسفه و روش رئالیسم ، 56- درسهاى اسفار ، 57- نقدى بر مارکسیسم ،،)جدول ترتیبى مطالعه کتب استاد شهید مرتضى مطهرى به ترتیب از آسان به مشکل ( جدول تفصیلی ).داستانِ راستان - حماسه حسینى (3 جلد) - گفتارهاى معنوى - ده گفتار - پانزده گفتار، بیست گفتار - سیره نبوى - سیره ائمه اطهار - جاذبه و دافعه على (ع) - ولاءها و ولایت ها - خاتمیت - ختم نبوت - پیامبر امى - اسلام و مقتضیات زمان (جلد 2 و 1) - امدادهاى غیبى در زندگى بشر - توکل و رضا - گریز از ایمان و گریز از عمل - تکامل اجتماعى انسان - انسان کامل ( جلد 2 و 1) - انسان شناسى - تعلیم و تربیت در اسلام - عرفان حافظ - حق و باطل - مسأله حجاب - پاسخ هاى استاد - نظام حقوق زن در اسلام - اخلاق جنسى در ایران و غرب - نهضت هاى اسلامى در صد ساله اخیر - پیرامون جمهورى اسلامى - پیرامون انقلاب اسلامى - خدمات متقابل اسلام و ایران - سیرى در نهج البلاغه - جهاد - آشنایى با قرآن - مسأله شناخت - شناخت در قرآن - فطرت - فلسفه اخلاق - انسان و سرنوشت - عدل الهى - علل گرایش به مادیگرى - آشنایى با علوم اسلامى ( هفت جلد ) - توحید - نبوت - معاد - آشنایى با جهان بینى اسلامى (جلد 7 - 1) - قیام و انقلاب مهدى - نظام اقتصادى اسلام - ربا، بانک، بیمه - نقدى بر مارکسیسم - فلسفه تاریخ ، (جلد 4 - 1) - مقالات فلسفى ( جلد 3 - 1) - تعارضات منطقى - اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد 5 - 1) - مختصر شرح منظومه (جلد 2 – 1) - مبسوط شرح منظومه (جلد 4 - 1) - درسهای اسفار - الهیات شفاء .جدول ترتیبى مطالعه کتب استاد شهید مرتضى مطهرى به ترتیب از آسان به مشکل ( جدول اجمالی ).حماسه حسینى - گفتارهاى معنوى - ده گفتار - پانزده گفتار - بیست گفتار - سیره نبوى - سیره ائمه اطهار - جاذبه و دافعه على (ع) - خاتمیت - ختم نبوت - اسلام و مقتضیات زمان - انسان کامل - مسأله حجاب - پاسخ هاى استاد - نهضت هاى اسلامى در صد ساله اخیر - پیرامون جمهورى اسلامى - پیرامون انقلاب اسلامى - خدمات متقابل اسلام و ایران - سیرى در نهج البلاغه – فطرت - انسان و سرنوشت - عدل الهى - آشنایى با جهان بینى اسلامى (جلد 7 - 1) – توحید – نبوت – معاد - آشنایى با علوم اسلامى .