علت اصلي ازدواج پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ با عايشه چه بود؟

ابتدا لازم است نگاهي اجمالي به ازدواج‌هاي پيامبر داشته باشيم، پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ تا سن 53 سالگي بيش از يك همسر، به غير از حضرت خديجه، نداشتند كه طبق قول مشهور، پانزده سال سن او از پيامبر زيادتر بود و پيامبر تا ايشان در قيد حيات بودند، همسر ديگري اختيار نكرد، در حالي كه در آن زمان اختيار همسران متعدّد براي يك مرد هيچ زشتی نداشت، بلكه از خوبي‌هاي مرد به شمار مي‌آمد. هر يك از ازدواج‌هاي پيامبر داراي هدف خاصي بوده است. قبل از اين‌كه وارد بحث شويم و به سؤال بپردازيم، لازم است كه اين مقدمه را ذكر كنيم انتخاب زنان متعدد از سوي آن حضرت دلايلي داشته است. الف. دليل اول مي‌تواند اين باشد كه گاه كسي از همسران رزمندگان مهاجر كه در مدينه و دور از خاندان خود زندگي مي‌كردند و همسر خود را در جهادِ راه خدا و در ركاب پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ از دست مي‌داد و در مدينه تنها و بي‌سرپرست مي‌شد و براي او چاره‌اي نبود كه به مكه برگردد و آزارهاي خاندان مشرك خود را پذيرا باشد. لذا رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ خود مسئوليت سرپرستي او را به وسيله ازدواج با وی، بر عهده می گرفت؛ مانند: ازدواج با امّ سلمه. ب. يا آن‌كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ قصد داشت از طريق وصلت با كسي يا كساني كه در تبليغ دين الهي با او همكاري مي‌كردند، پيوند خانوادگي برقرار كند و كمبود جنبه عاطفي آنان را كه به جهت مسلمان شدن از خانواده قطع رابطه كرده بودند، جبران كند. مانند: ازدواج با حفصه دختر عمر و دختر ابوسفيان. دختر ابوسفيان، از پدرش كه دشمن سرسخت پيامبر بود بريده و مسلمان شده بود و همراه شوهرش به حبشه هجرت كرد. درحبشه همسرش مرتد شد و به دين مسيحيت گرائيد، پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله- براي جبران اين كمبود عاطفي، همان موقع كه او در حبشه بود به وی پيشنهاد ازدواج داد و نجاشي پادشاه حبشه، مراسم عقد آن حضرت را برگزار كرد. ازدواج با دختر عمر نيز به دليل عنايت به خانواده‌ها و همسران شهداء بود، همسر حفصه در جنگ به شهادت رسيده بود. پ. يا قصد ايشان اين بود که زني را از بردگي و اسارت نجات دهند، بي ‌آن‌ كه به زيبايي او نظر داشته باشند، مانند: ازدواج با صفيه دختر حي بن اخطب. ج. يا به قصد بيان حکم ديني و اجراي آن به ازدواج دست مي زدند، تا در مبارزه با آيين‌ها و سنت‌هاي جاهلي كه مردم بدان خو گرفته بودند، الگويي براي آنان باشند، مانند: ازدواج با زينب بنت جحش كه زيد بن حارثه، پسرخوانده پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله- او را طلاق داده بود و عرف عرب جاهلی، ازدواج با همسر پسرخوانده را مانند، ازدواج با همسر پسر واقعي ممنوع مي‌دانست. د. يا قصد ايشان اين بود كه ترس و ناآشنايي ديگران نسبت به خود را از ميان ببرد و خاندانش را با خود انس و آشنايي دهد و دوستي آنان را بدست آورد. ر. يا اينکه به وسيله ازدواج، با قبايل عرب پيوند برقرار کنند و افراد آن قبيله را از اين طريق به مبلغاني براي اسلام تبديل کنند، مانند: ازدواج با جويريه رئيس قبيله بني المصطلق. اينها عواملي بودند كه نشان مي دهد ازدواج‌هاي پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله- ، هرگز ناشي از انگيزه‌هاي شهواني و تمايلات نفساني نبوده است، بلكه يك تكليف و باري ديگر بر بارهاي سنگين او بود كه بر دوش مي‌كشيد. ازدواج با عايشه هم از اين قاعده مستثني نيست، ابوبكر يكي از مردان قريش به شمار مي‌رفت كه به خاطر مسلمان شدن از خانواده خود بريده بود. حتي پدرش ابوقحافه و فرزندش عبدالرحمن با او قطع رابطه كرده بودند. در اين هنگام به پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله-، پيشنهاد ازدواج با دختر خود عايشه را مي‌دهد، كه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ به جهت تأمين جنبه عاطفي خانواده ابوبكر و حمايت از آنان، اين پيشنهاد را مي‌پذيرد و عايشه دو سال در خانه پدر ماند و بعد از هجرت به خانه پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله-، رفت. زندگي فردي و اجتماعي عايشه، مملو است از حوادث و داستان‌هاي گوناگون. او يكي از خبرسازترين بانوان تاريخ می باشد كه صدها وقايع و حوادث را بپا ساخته است. آنچه مؤيد هدف ماست، اين می باشد كه دختري در چنين سن و سال (7 يا 9)، بعيد است كه مورد توجّه فوق‌العاده قرار بگيرد ؛ مسلم است در خواستگاري او عامل و انگيزه‌اي در كار بوده است. يكي از نويسندگان نامدار مصري، در كتاب خود مي‌نويسد: «ازدواج با عايشه و هم‌چنين حفصه دختر عمر، از روي انگيزه اجتماعي بود. پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله-، از اين طريق مي‌خواست رشته خويشاوندي و ارتباط را با دو شخص نيرومند و قوي محكم سازد.» صاحب تفسير المنار، علت اصلي ازدواج پيامبر با عايشه را اين طور نقل مي‌كند: «ازدواج با عايشه كه مدتي پس از ازدواج با سوده اتفاق افتاد، به خاطر دلنوازي و احترام به ابوبكر صورت گرفت و پيامبر اکرم –صلی الله عليه و آله-، مي‌خواست آنرا بدين وسيله سرفراز و مفتخر سازد، چنانچه علي ـ عليه السّلام ـ را به دامادي خود مفتخر گردانيد.» علامه سيد مرتضي عسكري، در كتاب نقش عايشه در تاريخ اسلام، علت اصلي ازدواج پيامبر با عايشه را اصرار و پافشاري ابوبكر نسبت به پيامبر می دانند. درباره كشته شدن عده اي همراه عايشه، نبايد تاسف خورد، به دليل اينکه، آنان، امام را رها كردند و بر عليه او آشوبگري نمودند و جمعي از ياران امام را كشتند و قبل از اينكه امام جنگ را انتخاب كند، آنها را آگاه نمود و با آنان اتمام حجت کرد، ولي آنان آغازگر جنگ بودند و در بصره به جنايات مختلفی دست زدند، امام در مقابل اين جنايات، مجبور بودند، از امنيت مناطق حکومت اسلامی، دفاع نمايد، لذا طبيعي بود كه چنين متجاوزينی، بايد كشته مي شدند. زيرا منطق اسلام با تجاوز سازگاري ندارد، اين گروه هم متجاوز بودند و هم شورش گر بر عليه امام معصوم. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه