آیا گفتن ذکر الحمدلله پس از سوره حمد بدعت نیست؟

پاسخ اجمالی:بدعت؛ یعنی وارد نمودن چیزی در دین که خارج از دین است و مورد تأیید الهی نیست، اما-الحمد لله رب العالمین- ذکر است و گفتن ذکر در هر جای نماز اشکال ندارد بخلاف امین که ذکر نیست علاوه استناد شیعه در استحباب این ذکر به بیان امام معصوم است و در عبادات جز با نظر معصوم نمی توان چیزی اضافه و یا کم نمود والا بدعت محسوب می شود و عبادت را باطل می کند . دلیل الحمد لله گفتن بعد از حمد روایاتی است که در این خصوص وارد شده است از جمله در کتاب شریف وسایل الشیعه جلد چهارم صفحه 752 باب 17 حدیث اول در روایتی که از نظر سلسله سند صحیحه است از جمیل بن دراج که بسیار مرد موثقی است از امام صادق (ع) این طور نقل شده:« اذا کنت خلف امام فقراء الحمد و فرغ من قرائتها فقل انت الحمد لله رب العالمین و لا تقل امین یعنی وقتی پشت سر امام جماعتی اقتدا کرده ای هنگامی که امام قرایت حمد را تمام کرد تو بگو الحمد لله رب العالمین ولی کلمه امین نگو ».پاسخ تفصیلیعبادات به طور کلی از جمله نماز، از احکام تعبدی و توقیفی است و در صورت صحیح، مقبول و مؤثر واقع می شود که براساس دستور شارع مقدس انجام می گیرد، لذا ما حق نداریم حرف، کلمه، ذکر و یا فعلی، بر آن بیفزاییم. از همین رو، تمام آداب، شرایط، ارکان و افعال نماز توسط پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) که درباره نماز صادر شده است، نه تنها دستور به آمین گفتن بعد از قرائت حمد داده نشده است، بلکه از آن نهی کرده و آن را عمل یهود و نصارا دانسته است. از باب نمونه به دو روایت در این زمینه اشاره می کنیم:الف) محمدبن سنان می گوید: از امام صادق(ع) سؤال شد که آیا بعد از گفتن «والضالین»، آمین بگوییم؟، آن حضرت فرمود: «آمین نگویید.»ب) معاویه بن وهب نیز از امام صادق(ع) نقل می کند که درباره آمین گفتن بعد از «والضالین» از آن حضرت سؤال شد، حضرت فرمودند که این عمل یهود و نصارا است شما باید از آن اجتناب کنید.(برای آگاهی بیشتر ر.ک: محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، بیروت، دارالحیاء، التراث العربی، بی تا، ج10، ص4)بنا براین, گفتن این ذکر (آمین) در نماز بعد از سوره حمد حرام است و علاوه بر حرمت تکلیفی حرمت وضعی را هم بدنبال دارد یعنی نماز هم به این واسطه باطل خواهد شد . این حرمت وضعی و تکلیفی بدان جهت است که ذکر این کلمه دعا نیست بلکه بدعتی است که از زمان خلیفه دوم باب شده و به نماز اضافه گردیده است و سنیان تعبدا و اتباعا نسبت به کسی که نمی تواند شارع باشد (خلیفه دوم ) این عمل را انجام می دهند و این بدعتی است آشکار و کلامی است بی معنی و قصد دعا هم در آن نیست .در کتابهای سنیان آمده است که آمین گفتن سنتی است وجوبی و نقل شده که متفق علیه امامان سه گانه آنان است که ذکر آن بعد از سوره حمد برای امام جماعت و کلیه مأمومین و شخصی که نماز را به فرادی می خواند واجب شمرده شده . ولی امام دیگر اهل سنت یعنی (مالک) گفته است که این عمل مستحب است و سنت واجبه ای نیست که امامان سه گانه برای آن اتفاق دارند . (به نقل از سایت تبیان)گفتن الحمدلله اگر انسان نماز را به جماعت می خواند، در رکعت اوّل و دوم بعد از تمام شدن حمد امام جماعت و اگر فرادا می خواند، بعد از آن که حمد تمام شد، مستحب است بگوید:الحمد للَّه ربّ العالمین.(1)امام صادق(ع) فرمود:در نماز بعد از قرائت فاتحه بگو:الحمد للَّه ربّ العالمین.(2)در روایت دیگر فرمود:اگر نماز جماعت می خوانی، بعد از فاتحه امام جماعت بگو:الحمد للَّه ربّ العالمین و آمین نگو.(3)بنابراین، در روایات گفتن الحمد للَّه ربّ العالمین بعد از حمد پسندیده دانسته شده و از گفتن آمین نهی شده است و این دو مثل هم نیستند. اگر کسی آمین بگوید، به فتوای اکثر مراجع باعث بطلان نماز می شود.(4) پی نوشت ها:1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1017.2 و 3. وسائل الشیعه، ج 4، ص 752 و 753.4. توضیح المسائل مراجع، ج 1، ذیل مسئله 1017. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه