عوامل اجابت و عدم اجابت دعا زیاد است .ممکناست گاهی دعایی به علت گناهان مستجاب نمی شود چنانکه در دعای کمیل   از امیرالمومنین علی (علیه السلام) نقل شده است، « اللهم اغفر لی الذنوب التی تنزل النقم :خدایا آن گناهانی راکه نقمت را بر بنده نازل می کند ببخش . اللهم اغفر لی الذنوبالتی تغیر النعم :آنگناهانی را که نعمت را می گیرد ببخش . اللهم اغفر لی الذنوبالتی تنزل البلاء :گناهانیرا که بلاها را نازل می کند بیامرز . اللهم اغفر لی الذنوبالتی تحبس الدعاء :گناهانیرا که سبب می شود دعاهای ما حبس بشود ببخش (یعنی حال دعا از ما گرفته بشود که دعانکنیم که این بدترینش است، یا دعا بکنیم و مستجاب نشود» می بینینم که حضرت در این عبارات، گناهان رادسته دسته می کند، معلوم می شود هر دسته ای از گناهان خاصیتی مخصوص به خود دارد . وممکن است عدم استجابت به علت عدم مصلحت برایشخص باشد .اما آنچه که مهم است برای انسان خارج نشدن از حدود الهی در موقع عدماستجابت دعا می باشد .چرا که اگر انسان به خدا توکل دارد و تکیه می کند، یعنی ضمنعمل به وظیفه اصرار به نتیجه ای که خود طالب آن است ندارد و در این زمینه به آنچهخدای متعال برایش می پسندد، رضایت دارد.چون به لحاظ دینی ما تنها مامور به وظیفه ایم و نتیجه را از آن خدای متعال میدانیم، موثر عالم خدای متعال است و اثر بخشی امور در قلمرو حکومت او است.انسان مومن و خداشناس در می یابد که خداوند چون عالم و قادر و بی نیاز و حکیم است؛ ظلم نمی کند و هر کاری که انجام می دهد از روی حکمت است و در برآورده کردن و یابرآورده نکردن حاجات بندگانش؛ از غرض های مادی و نفسانی ای که در انسان ها یافت میشود؛ پاک و مبرا است.کسی که خدا را شناخته در می یابد که خداوند معبود و محبوب او است و عاشقانه عبد ومطیع خداوند می شود و چون خدا را دوست دارد، خواسته او را به خواسته ی همه موجوداتو خواسته خود ترجیح می دهد و متوجه است که خداوند از خودش به خودش نزدیکتر ومهربان تر است. به همین خاطر تمام آرزوها و دعاهایش، مطابق اراده و خواسته خداوندمتعال می شود و می داند خواسته او بهترین خواسته ها است و حتی اگر دعایش در ظاهربرآورده نشود، باز شاکر است.امام صادق (ع): «إِنَّ أَعْلَمَ النَّاسِ بِاللَّهِ أَرْضَاهُمْ بِقَضَاءِ اللَّهِعَزَّ وَ جَلَّ --- همانا دانا ترین مردم به خدا، راضی ترین آنها به قضاء خداوندعز و جل می باشند».(الکافی ،ج2 ، ص60 باب الرضا بالقضاء ،ص : 60)بنابراین اگر انسان خواسته ای دارد که دلش همواره مشغول او است، لازم است دعا کندو از خداوند بخواهد اگر خیر است، برآورده سازد و اگر به صلاح نیست او را از این دلمشغولی رها سازد.ترک دعا در هیچ صورتی درست نیست؛ زیرا ممکن است با فراموشی خداوند، در دام شیطانگرفتار شود، اما اگر به این باور رسید که خدای مهربان قادر و علیم، بر اساس حکمتشخواسته وی را اجابت نکرده، شاکر خدای سبحان نیز خواهد بود.« من یتوکل علی الله فهوحسبه»آدمی همواره خیال مى کند که اگر دقیقا همان چیزی را که طلب مى کند، در همان زمان وبا همان شرایطى که مى خواهد، به او عطا شود، دعایش به اجابت رسیده است؛ در حالى کهممکن است اجابت اینگونه دعا به صلاح بنده نباشد.ما باید به هنگام دعا یقین داشته باشیم که حق تعالى قادر است- اگر این دعا وخواسته به مصلحت ما باشد و منافات با حکمت الهى و نظام آفرینش و ربوبیت نداشتهباشد- حاجت ما را برآورده نماید و اگر مصلحت نباشد به بهترین شکلى آنچه خیر وصلاح ما را در آن مى بیند عنایت فرماید.تشخیص اینکه دعای ما به چه علتی در حال حاضر اجابت نشده است، به عهده ی ما نیست.بلکه آن چیزى که بر عهده ما و کار و وظیفه ما است دعا نمودن و میل و نیت و قصد ویقین به اجابت آن است؛ مصلحت سنجى و محاسبه خیر و شر آن بر عهده رب العالمین است. برای آگاهی بیشتر درزمینه ی اجابت دعا رجوعکنید به سایت پرسمان .