تفسیر سوره انبیا ایه ۱۰۷ چی می شه؟

در پاسخ به این پرسش به مطالب ذیل توجه نمایید : وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ (انبیا- 107) ما تو را جز براى رحمت جهانیان نفرستادیم.از آنجا که خداوند درآیات گذشته بشارت حکومت روى زمین را به بندگان صالح داد و چنین حکومتى مایه رحمت براى همه مردم جهان است در نخستین آیه مورد بحث به رحمت عامه وجود پیامبر ص اشاره کرده مى گوید: ما تو را جز براى رحمت جهانیان نفرستادیم (وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ).عموم مردم دنیا اعم از مؤمن و کافر همه مرهون رحمت تو هستند، چرا که نشر آئینى را به عهده گرفتى که سبب نجات همگان است، حال اگر گروهى از آن استفاده کردند و گروهى نکردند این مربوط به خودشان است و تاثیرى بر عمومى بودن رحمت نمى گذارد.این درست به آن مى ماند که بیمارستان مجهزى براى درمان همه دردها با پزشکان ماهر و انواع داروها تاسیس کنند، و درهاى آن را به روى همه مردم بدون تفاوت بگشایند، آیا این وسیله رحمت براى همه افراد آن اجتماع نیست؟ حال اگر بعضى از بیماران لجوج خودشان از قبول این فیض عام امتناع کنند تاثیرى در عمومى بودن آن نخواهد داشت.و به تعبیر دیگر رحمت بودن وجود پیامبر براى همه جهانیان جنبه مقتضى و فاعلیت فاعل دارد و مسلما فعلیت نتیجه، بستگى به قابلیت قابل نیز دارد.تعبیر به عالمین (جهانیان) آن چنان مفهوم وسیعى دارد که تمام انسانها را در تمام اعصار و قرون شامل مى شود و لذا این آیه را اشاره اى بر خاتمیت پیامبر اسلام مى دانند، چرا که وجودش براى همه انسانها آینده تا پایان جهان رحمت است و رهبر و پیشوا و مقتدا، حتى این رحمت، از یک نظر شامل فرشتگان هم مى شود:حدیث جالبى در اینجا نقل شده که این عمومیت را تایید مى کند حدیث این است هنگامى که این آیه نازل شد پیامبر از جبرئیل پرسیدهل اصابک من هذه الرحمة شى ء آیا چیزى از این رحمت عائد تو شد؟جبرئیل در پاسخ عرض کردنعم، انى کنت اخشى عاقبة الامر، فامنت بک، لما اثنى اللَّه على بقوله عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ : من از پایان کار خویش بیمناک بودم، اما بخاطر آیه اى که در قرآن بر تو نازل شد از وضع خود مطمئن شدم آنجا که خداوند مرا با این جمله مدح کرده ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ:جبرئیل نزد خداوند خالق عرش بلند مقام و بلند مرتبه است . به هر حال در دنیاى امروز که فساد و تباهى و ظلم و بیدادگرى از در و دیوار آن مى بارد، آتش جنگها در هر سو شعله ور است، و چنگال زورمندان بیدادگر حلقوم مستضعفان مظلوم را مى فشارد، در دنیایى که جهل و فساد اخلاق و خیانت و ظلم و استبداد و تبعیض هزار گونه نابسامانى آفریده، آرى در چنین جهانى مفهوم رحمة للعالمین بودن پیامبر از هر زمانى آشکارتر است، چه رحمتى از این بالاتر که برنامه اى آورده که عمل به آن نقطه پایانى است بر همه این ناکامیها و بدبختیها و سیه روزیها، آرى او و دستوراتش، برنامه و اخلاقش همه رحمت است رحمتى براى همگان و تداوم این رحمت سرانجامش حکومت صالحان با ایمان بر تمام معموره زمین خواهد بود.و از آنجا که مهم ترین مظهر رحمت و محکمترین پایه و اساس آن مساله توحید و جلوه هاى آن است در آیه بعد چنین مى گوید: به آنها بگو تنها چیزى که بر من وحى مى شود این است که معبود شما معبود واحدى است (قُلْ إِنَّما یُوحى إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ). آیا شما حاضر هستید در برابر همین اصل اساسى توحید تسلیم شوید و بتها را کنار بگذارید؟! (فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ).در واقع در این آیه سه نکته بنیادى مطرح شده است، نخست اینکه پایه اصلى رحمت توحید است و به راستى هر چه بیشتر بیندیشیم وجود این رابطه نیرومند روشنتر مى شود، توحید در اعتقاد، در عمل، توحید در کلمه، توحید صفوف، و توحید در قانون و در همه چیز.تفسیر نمونه، ج 13، ص: 527علامه طباطبایی-ره-در تفسیر این آیه می فرماید : یعنى تو رحمتى هستى که به سوى همه جماعتهاى بشرى فرستاده شده اى. دلیل بر اینکه گفتیم همه جماعتها، جمع با الف و لام است، علاوه بر اینکه مقتضاى رسالت هم همین است. و اما اینکه چطور رحمت براى همه اهل دنیا است؟ جهتش این است که دینى آورده که در اخذ به آن سعادت اهل دنیا در دنیا و آخرتشان تامین است. آرى آن جناب (ص) رحمت براى اهل دنیا است از جهت آثار حسنه اى که از قیام او به دعوت حقه اش در مجتمعات بشرى به راه افتاد که اگر وضع زندگى بشر آن روز را قبل از اینکه آن جناب مبعوث شود در نظر بگیریم و با وضعى که پس از قیام او به خود گرفت مقایسه کنیم کاملا روشن مى گردد.ترجمه المیزان، ج 14 ، ص 467 (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 17/100114991) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه