با سلام دختری ۷ساله دارم که بی نهایت بی نظم بوده و اصلا نسبت به حرف ما توجهی ندارد ضمنا تک فرزند می باشد لطفاً برای اصلاح وی کمکم نمایید.با تشکر

با سلام خدمت شما پرسشگر گرامی از اینکه با این مرکز در ارتباط هستید تشکر می کنیم، پرسشگر محترم توجه شما به آموزش نظم در کودکتان ستودنی است .قبل از اینکه به بررسی سوا ل شما بپردازیم ذکر دو نکته لازم است :با شلخته‌ خواندن کودکی که اسباب‌بازی‌های خود را جمع نمی‌کند، وسایل او جمع نخواهد شد و این برچسب به وی نظم و ترتیب را نمی‌آموزد. تنها ممکن است او تصویری نادرست از خویش پیدا کند و این رفتار موقت او، با برچسب شما به رفتاری ثابت و دائمی تبدیل شود و احتمالا در آینده آن را تکرار کند.متأسفانه بسیاری از والدین به جای آنکه در پی تأثیرگذاری بر کودکانشان باشند، تنها می‌خواهند آنها را کنترل کنند. از این رو، آنان را محدود ساخته، دستور می‌دهند، فرمان صادر می‌کنند و آنها را تهدید یا تنبیه می‌نمایند. اعمال این روش‌های کنترل کننده، عملا بر کودکان و نوجوانان تأثیر مثبتی نمی‌گذارد. کودکی که به انجام کاری مجبور شده، در واقع تأثیر نپذیرفته است، بلکه تنها رفتار خود را در آن لحظه برای فرار از تهدید تغییر داده است.برای تأثیرگذاری عمیق و مداوم بر زندگی کودکان و نوجوانان، باید از هرگونه رفتار مستبدانه و توسل به زور برای کنترل آنان خودداری کرد و به جای آن از روش‌های مفید و متفاوتی بهره جست که به تدریج انگیزه‌ها و تمایالات کودک را تحت تأثیر قرار دهد. همه ما بزرگسالان، راهکارهایی برای منظم کردن محیط زندگیمان انتخاب می کنیم. بعنوان مثال در محل کار، پرونده ها را در پوشه هایی با رنگهای مختلف و براساس شماره رده بندی می کنیم، از جاکفشی برای نگهداری کفشهایمان استفاده می کنیم و از تقویم و ساعت برای تنظیم امور و یا لیستهایی برای ترتیب اجرای کاریمان استفاده می کنیم.برای کودکان خود نیز می توانیم باروشهای مشابهی به تدارک نظم درمحیط آنها کمک کنیم وباعث رشد انضباط و استقلال در آنها شویم. اگر دائماً سعی کنیم که به کودکان خود یادآوری کنیم که چگونه اشیاء را سرجای خود قرار دهند، آنهابرای نظم دادن به زندگی خود همیشه متکی به فرد دیگری بار می آیند.افراط و تفریط در نظم آموزیعده‌ای معتقدند باید با ترساندن کودک انضباط را به وی آموخت، زیرا به نظر ایشان، کودک موجودی طبعا شرور است. از این رو باید او را از ارتکاب شر و فساد بازداشت و با اعمال خشونت و انواع مجازات او را محدود کرد تا به فرمان درآید.برخی دیگر می‌گویند کودک موجودی طبعا نیکو وصالح است و باید او را به حال خود گذاشت تا هر چه دلش می‌خواهد آزادانه انجام داده، تمایلاتش را ارضا کند. بنابراین نباید با نظم دهدی دست و پایش را ببندیم، بلکه باید به وی فرصت دهیم تا استعدادهایش را شکوفا کند.بررسی‌ها و مطالعات دقیق نشان می‌دهد کودکانی که براساس دیدگاه اول تربیت شده‌اند، چون همیشه در برابر بزرگتر‌ها خضوع کرده و تسلیم بوده‌اند و در بزرگسالی هیچ ابتکاری از خود نشان نمی‌دهند. این کودکان در زندگی آینده شکست می‌خورند. آزاد گذاشتن کودکان بنابر روش دوم نیز برای آنان زیان آور بوده سبب می‌شود در آینده به مقررات و قوانین پشت پا بزنند و افرادی بی‌قید و لاابالی بار بیایند.براساس این تحقیقات روش سومی نیز وجود دارد، که از نواقص هر دو نظریه برکنار است و به بهترین وجه کودک را برای زندگی آینده آماده می‌سازد. در این روش مربی می‌کوشد نظم را درکودک درونی کند و این همان هدف اساسی تربیت کودک است که می‌کوشد اصول انضباطی را در ذات او نهادینه کند. در این روش انضباط به معنای اطاعت محض و فرمانبرداری نیست و به جای فرمان دادن و گفتن پی در پی «این کار را بکن» و «آن کار را نکن» با حفظ شخصیت کودک، مربی می‌کوشد به او بهفماند که در سایه رعایت اصول انضباطی زندگی بهتری خواهد داشت. و با نظم، لذت و بهره‌ کامل‌تری از زندگی خواهد برد.اصول نظم آموزی به کودکان :1. ابراز محبت به کودک به کسی که به او مهر می ورزد علاقه پیدا کرده او را فردی خیر خواه ، قدر شناس و قابل اعتماد می داند و به سخن او بهتر گوش می دهد .2. تناسب قوانین با سن و شرایط : قواعد و محدودیتها باید متناسب با سن بچه ها تغییر کند .3. استفاده از تشویق در نظم آموزی : تشویق غذای روح و روان است و برای پیش بردن کارها بسیار ضروری است .4. تبیین و تحلیل مسائل و آگاه ساختن فرزندان : برای پدید آمدن انضباط در کودکان لازم است فوائد انضباط و پیامدهای بی انضباطی را برای آنا ن تشریح کنیم تا آنان این گوهر گران بها را بشناسند .5. الگو دهی به کودکان : والدین علاوه بر آگاه ساختن باید در ارائه ی رفتار درست ومقررات خود بهترین نمونه برای او باشند زیرا پدر و مادر نخستین الگوی رفتار کودک اند .6. پرهیز از خشم و زور گوئی : انضباطی که بر پایه خشم و غضب استوار باشد و با زور حاکم شود همچون خانه ای است که بر پایه هایی سست بنا شود و به محض برداشته شدن زور و اجبار از هم می پاشد و فرو می ریزد . ایجاد انضباط از راه زور پیامدهای زیانباری در پی دارد که می توان به مقاومت ، بی اعتنایی ، پر خاشگری ، بدخلقی ، دروغ گویی، انزوا طلبی ، لج بازی و فقدان اعتماد به نفس در کودک اشاره کرد .7. ثبات و پرهیز از تردید و دودلی : سستی و سهل انگاری والدین موجب بی انضباطی می شود و والدین را از هدف باز می دارد . اگر فرزندان از تردید و دو دلی والدین با خبر باشند از رعایت مقررات سر باز می زند و به بحث و جدل می پردازند و همچنین ممکن دچار سردرکمی شوند .8 . رعایت اصل تدریج در اصلاح رفتار : کسب عادت های درست به وقت نیازمند است و یکباره امکان پذیر نیست در این راه ظرفیت و موقعیت جسمی و روحی کودک را در نظر بگیرید .9. تداوم در استوار ساختن نظم و انضباط : گر چه ممکن است کار در آغاز آسان باشد اما به سامان رساندن و به بار نشاندن آن به مراقبت نیاز دارد .10 . استفاده از اصل تغافل : بنابر اصل تغافل مربی یا پدر و مادر در نخستین برخورد با خطای کودک آن را نادیده می گیرد و به گونه ای رفتار می کند که گویا از چیزی خبر ندارد این عمل دو نتیجه دارد :اول: حرمت کودک محفوظ می ماند و فرصتی برای تجدید نظر به او داده می شود .دوم: قدر و منزلت مربی نزد کودک محفوظ می ماند .چند گام عملی در نظم آموزی را برای شما اشاره می کنیم :1. رفتاری را که می خواهید تغییر دهید مشخص کنید.2. به کودک بگویید انتظار شما از او چیست و چگونگی انجام آن را به او نشان دهید .3. دستورات را به صورت بازی در آورید مثلا : چقدر طول می کشه رختخوابت را مرتب کنی؟ فکر می کنی تو زودتر می تونی لباسهایت را توی کمد بگذاری یا مامان غذا درست کنه ؟4. رفتار کودک ( نه خود کودک ) را مورد تشویق یا انتقاد قرار دهید. به جای این که بگویید : حالا بچه خوبی شدی . به او بگویید :چقدر خوب است که آرام نشسته ای . یا بگویید چقدر مرتب لباسهایت را تمیز نگه داشته ای .5. پاداش و تشویق های شما برنامه ریزی شده نباشد. نباید بگویید : اگر رختخوابت را جمع کردی تو رو پارک می برم . بلکه بدون اعلام قبلی باشد و بعد از پاداش دادن بگویید به خاطر فلان کارت ما شما را به پارک بردیم .6. تا زمانی که رفتار جدید نیازمند پشتیبانی است به تشویق ادامه دهید . اما آنر ا کم کم که به تثبیت رفتار مورد نظر می رسید نسبت به ان رفتار کم کنید .7. از جنگ قدرت با کودک خود بپرهیزید .8. رفتار های نادرست او را یاد آوری نکنید.9 از داد و فریاد استفاده نکنید .پس به کودک خود احترام بگذارید و از امر و نهی صرف پرهیز کنید. به انها حق سخن گفتن بدهید، دلیل مقررات را توضیح دهید و منظورتان را به روشنی بیان کنید . ضمنا برخی از اوقات فراغت کودکتان را با ارتباط و رفت و امد با دیگران و همسایه ها باید پر کنید. با اطرافیانی که با شما هم سطح هستند و خانوادهای سالمی می باشند که تاثیرات منفی برای کودک شما ندارند رفت و آمد داشته باشید. با همکاران و دوستان خود در ارتباط باشید خصوصا آن دسته از خانوادهایی که کودک هم سن کودک شما دارند .چگونگی نظم آموزی به کودکان دبستانی 6 تا 12 سالهخواندن، نوشتن و محاسبه کردن بخشی از مهارت‌هایی است که بچه ها باید پس از ورود به مدرسه بیاموزند. مهرت‌های جسمانی، مهارت‌های آکادمیک مانند کار با کامپیوتر و مهارت‌های میان فردی همچون همکاری و سازگاریبا مردم از جمله کارهایی است که بچه‌های دبستانی باید با آنها آشنا شوند. ایجاد این باور که آنان اشخاص توانمندی‌اند، از نشانه‌های موفقیت درا ین دوران به شمار می‌آید. والدین باید بکوشند علایق فرزندان خود را یافته با هدایت ایشان در آن زمینه طعم موفقیت را به کودکانشان بچشنانند تا به این ترتیب انها به احساس صلاحیت و شایستگی برسند.بچه‌های دبستانی به احساس موفقیت نیاز دارند اما ممکن است راه موفق شدن را ندانند. به کمک فرزندتان و با همکاری آموزگار او در مدرسه می‌توانید بفهمید کودک شما در چه زمینه‌هایی امکان موفقیت بیشتری دارد آن گاه زمینه‌های زیر را فراهم کنید.انجام برخی کارهای را به آنها واگذار کنیدبا این کار در آنها احساس مسئولیت ایجاد شده تواناییهایشان در پذیرش و انجام دادن مسئولیت‌ها افزایشمی‌یابد امام رضا می‌فرمایند: «از کودک بخواه با دست خودش صدقه بدهد، گرچه به اندازه تکه‌اینان یا یک مشت خوراکی باشد.جلسات خانوادگی تشکیل دهیددر زمان‌هایی معین برای مثال هفته‌ای ایک بار همه افراد خانواده جلسه ای تشکیل دهند در این جلسات به هر یک از افراد خانواده فرت داده شودتا مسائل و مشکلات خود را مطرح کنند سپس همه افراد خانواده بکوشند تا راه حلی برای آن مسئله پیدا کنند. در این جلسات بچه‌ها می‌آموزند تابه مسائل دیگران حساس باشند و نیازهای آنان را نیز در نظر بگیرند. همچنین این گونه جلسات جسارت ابراز عقیده را در کودک ما به وجود آورده و مهارت اجتماعی او را افزایش می‌دهد.3. بازی‌های دسته جمعی انجام دهیدبازی نیاز طبیعی کودک است که بدون آن رشد کاملی نخواهد داشت. بچه‌ها می‌توانند با همدیگر یا با بزرگتر‌ها بازی کنند. بی توجهی به این نیاز کودک می‌تواند آثار زیان باری برای وی در پی داشته باشد. در سیره رسول خدا و امامان معصوم نیز توجه ویژه‌ای به بازی کودکان شده است. جابر می‌گوید: «بر پیامبر(ص) وارد شدم در حالی که حسن و حسین را بر پشت خود سوار کرده بود و چهار دست و پا راه می‌رفت و می‌فرمود: شتر شما چه شتر خوبی است و شما چه سواران خوبی هستید.4ـ می‌توانیم دلیل بیاوریمبرخلاف کودکان کم سن و سال‌تر هنگام تربیت و نظم آموزی به کودکان دبستانی می‌توانیم دلیل کارمان را برای آنها توضیح دهیم کودک اگر بداند چرا باید آنچه را از او خواسـته‌ایم انجام دهد راحت‌تر خواسته ما را اجابت خواهد کرد و این کار باعث می‌شود که انگیزه درونی در او تقویت شده و آن کرا را با میل و رغبت بیشتری انجام دهد.5ـ همه اشتباهات را حل و فصل نکنیدوقتی همه مسائل و اشتباه‌های فرزندانمان را حل و فصل نمی‌کنیم به آنان فرصتی می‌دهیم تا مسئولیت بیشتری درقبال کارهایشان عهده دار شوند و توانایی آنها در حل مسائلشان بال رود. این مسئله تأثیر بسزایی در ارتباء سطح اعتماد به نفس کودکمان دارد و افزایش اعتماد به نفس به معنای تضمین موفقیت کودکمان در آینده می‌باشد.کودکانی که همراه از ناحیه والدینشان حمایت شده و اشتباهاتشان برطرف می‌شود، افرادی وابسته و بدون اعتماد به نفس کافی بار می‌آیند، افراد ضعیفی که هیچ‌گاه نمی‌توانند مشکلاتشان را به تنهایی حل کنند. اگر فرزندتان می‌گوید: «مامان نمی‌تونم دکمه شلوارم را ببندم» به او بگویید: «سعی کن، می‌تونی، فقط باید کمی دقت کنی» و یا این که کمکش کنید تا این کار را انجام دهد.6ـ به آنان بیاموزید که چگونه مسائل خود را حل کنند.بچه‌ها در این سن می‌تواند مراحل مختلف حل مسئله را به شکلی منظم بیاموزند. وقتی بچه‌ها بیاموزند که مسئله خود را مشخص کنند راه‌حل‌های مختلف را ارائه دهند یکی از راه‌حل‌های را انخاب کنند آن را به کار گیرند و درباره موثرتر واقع شدن آن نظر دهند درباره خود احساس بهتری خواهد داشت. نظم آموزی به بچه‌ها در این مقطع به مفهوم آموزش کنترل خود است که آن را برای همکاری و کنار آمدن با دیگران نیاز دارند.پرسشگرگرامی از شما می خواهم که با دقت موارد بالا را اجرا کرده و پس از گذشت 45روز دوباره با ما مکاتبه کنید و بازخورد عمل کردن به این تکنیک ها را برای ما بیان کنید تا نکات تکمیلی برای شما ارسال شود. به یاد داشته باشید زمانی به نتیجه دلخواه خود می رسید که مو به مو موارد بالا را اجرا کنید.منبع:نظم آموزی به کودکان، مجید همتی، انتشارات موسسه امام خمینی(ره) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه