سوال: آیا دعای «نادعلی» از جهت سندی و متنی صحیح می باشد؟
آنچه در منابع روایی درباره دعای « ناد علیا» آمده است عبارت است از:
1. در کتاب «مصباح کفعمی» در بخش مربوط به یافتن گمشده یا عبد فراری بدون ذکر سند مشخصی می نویسد از عباراتی که برای یافتن گمشده یا عبد فراری ذکر شده است این دو بیت است:
«نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ تَجِدْهُ عَوْناً لَكَ فِي النَّوَائِبِ كُلُّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَيَنْجَلِي بِوَلَايَتِكَ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا عَلِي»(1)
در کتاب «مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل» ؛ مولف می نویسد به خط مرحوم شهید دیدم که برای یافتن گمشده و عبد فراری این دو بیت ذکر شده است.(2)
2. در کتاب «سفينة البحار» مولف می نویسد: شارح دیوان منسوب به امیرالمومنین (علیه السلام) می گوید که گفته می شود پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله و سلم) در روز احد با دو بیت فوق مخاطب قرار گرفت و صدا زده شد(3)
3. در کتاب «بحار الأنوار (ط - بيروت)» ؛ روایتی را از امیر المومنین (علیه السلام) مبنی بر سخن پیامبر که در روز جنگ احد خطاب به ایشان فرمودند: آیا صدای مادح و ثناگویی خود را در آسمان نمی شنوی همانا فرشته ای که نامش رضوان است صدا می زند:« لَا سَيْفَ إِلَّا ذُو الْفَقَارِ وَ لَا فَتَى إِلَّا عَلِيٌّ. نقل میکند و بعد از آن دو بیت فوق را ذکر نموده و می نویسد گفته می شود که در روز احد پیامبر با این ابیات مورد خطاب قرار گرفت. اما در پاورقی این صفحه ذیل ابیات فوق آمده است جملات این شعر غرابت دارد و تناسبی با ماقبل خود ندارد. و ظاهرا از اضافات برخی جهال یا صوفیه گمراه است که تصور می کنند که این جملات دعا است لذا آن را به عنوان ذکر و ورد مطرح می کنند در حالی که غافل از معنای ان هستند بلکه برخی از آنها معتقدند که در مداومت بر این ذکر فضلیتی است که در نماز نیست. خداوند ما از بدعت ها و پیروی از هواهای نفسانی محفوظ دارد.(4)
4. در کتاب «زاد المعاد - مفتاح الجنان» اصل دعا «ناد علیا» را اینگونه ذکر می کند:
دُعَاءُ «نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ تَجِدْهُ عَوْناً لَكَ فِي النَّوَائِبِ لِي إِلَى اللَّهِ حَاجَتِي وَ عَلَيْهِ مُعَوَّلِي كُلَّمَا رَمْيَتُهُ وَ رَمَيْتَ مُقْتَضَي كُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَيَنْجَلِي بِعَظَمَتِكَ يَا اللَّهُ وَ بِنُبُوَّتِكَ يَا مُحَمَّدُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ بِوَلَايَتِكَ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي بِحَقِّ لُطْفِكَ الْخَفِيِّ، اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ أَنَا مِنْ شَرِّ أَعْدَائِكَ بَرِيءٌ بَرِيءٌ بَرِيءٌ اللَّهُ صَمَدِي بِحَقِّ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ يَا أَبَا الْغَيْثِ أَغِثْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي يَا قَاهِرَ الْعَدُوِّ وَ يَا وَالِيَ الْوَلِيِّ يَا مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ يَا مُرْتَضَى عَلِيُّ، يَا قَهَّارُ تَقَهَّرْتَ بِالْقَهْرِ وَ الْقَهْرُ فِي قَهْرِ قَهْرِكَ يَا قَهَّارُ يَا ذَا الْبَطْشِ الشَّدِيدِ أَنْتَ الْقَاهِرُ الْجَبَّارُ الْمُهْلِكُ الْمُنْتَقِمُ الْقَوِيُّ وَ الَّذِي لَا يُطَاقُ انْتِقَامُهُ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ وَ إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ حَسْبِيَ اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ نِعْمَ الْمَوْلَى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ أَغِثْنِي يَا رَاحِمَ الْمَسَاكِينِ ارْحَمْنِي يَا عَلِيُّ وَ أَدْرِكْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ».(5)
تحلیل موضوع:
با توجه به آنچه در منابع روایی درباره دعای «ناد علیا» آمده است توجه به نکات ذیل ضرورت دارد:
1. سند خاصی برای دعای مذکور یا اشعار فوق ذکر نشده است و صرفا با جملاتی چون گفته می شود و مانند آن به ذکر این دعا یا ابیات فوق پرداخته اند لذا این دعا از لحاظ سندی مخدوش است.
2. آنچه درباره امیرالمومنین (علیه السلام) یا سایر اهل بیت (علیهم السلام) وجود دارد و بدان سفارش شده ایم توسل به آنها و واسطه قرار دادن آنها است برای رسیدن به خواسته های دنیوی و اخروی و مشکلات و مسائلی که در زندگی یک انسان رخ می دهد. و برای این مهم اولویت با دعاها و مناجات هایی است که از خود آنان نقل شده است و در درجه دوم استفاده کردن از دعاها و مناجات هایی است که از علما و بزرگان دین یا شاعران دین شناس به نگارش در آمده است به شرطی که این دعاها منافاتی با آموزه های دینی نداشته و برگرفته از قران و روایات باشد مانند آنچه مرحوم سید ابن طاووس یا برخی از بزرگان دیگر انجام داده اند با اشرافی که بر قران و روایات داشته اند.
3. سخن گفتن با اهل بیت و درخواست از آنان با هر زبان و بیانی که از عمق جان فرد برخیزد و در نهایت اخلاص و التجاء باشد مورد قبول و پذیرش است و منحصر در عبارات و الفاظ خاصی نیست جز الفاظی که از معصومان رسیده است و اطمینان به صدور آن داریم. در غیر این صورت می توان با الفاظ و عبارات فراوانی با اهل بیت سخن گفت و آنان را واسطه فیض الهی قرار داد.