اينجانب سالها است كه به وسواس دچار شده ام بارها سعي كرده ام آن را كنار بگذارم دارو مصرف كرده ام حتي ختم قرآن گرفته ام اما نتوانستم آن را كنار بگذارم و مشكل من با شوهر و خانوادة شوهرم هم همين وسواس است خانوادة من خيلي به بهداشت اهميت مي دادند ولي خانوادة شوهرم اهميت نمي دهند و من در رفت و آمد با آنها مشكل پيدا كرده ام لطفاً مرا راهنمايي كنيد؟

وسواس يكي از شايعترين اختلالات رفتاري براي انسان ها است كه نه تنها در جامعه ما بلكه در همه جوامع بشري به صورت آشكار ونهان وجود دارد. نمونه هاي آن در بين مردان و زنان به صورت هاي مختلف ديده مي شود ولي برخي از نمونه هاي آن در بين زنان يا مردان بيشتر است. وسواس در بهداشت، نظافت و شستشو يكي از شايع ترين انواع آن در زنان است. برخي اصلاً توجه ندارند كه مبتلا به اختلال وسواس هستند، لذا هيچگاه در صدد اصلاح و درمان آن بر نمي آيند، ديگران هم نمي توانند كمك چنداني به آنها نمايند، اما افرادي كه باور دارند و متوجه هستند كه اين مشكل در آن ها وجود دارد و بايد درمان شود، به راحتي مي توانند از دام آن رهايي يابند. وسواس ممكن است عوامل متعددي داشته باشد اما يكي از عوامل و زمينه هاي آن سخت گيري هاي والدين در دوران كودكي است. بارها ديده شده كه مادر لباس و ملافه هاي كودك را چندين بارمي شويد يا كودك را وادار مي كند تا دستهايش را چندين بار بشويد. در هر دو صورت زمينه اختلال وسواس در فرزندان به وجود مي آيد و در دوران نوجواني و بزرگسالي مشكلات جدّي براي فرد ايجاد مي كند. به نظر مي رسد كه شما به علت وسواس، خوب پي برده ايد و مي دانيد كه دقت زياد خودتان و توصيه هاي بهداشتي بيش از اندازة پدر و مادر شما باعث اين اختلال شده است. شما به عنوان يك مادر بايد توجه داشته باشيد كه رعايت بهداشت و نظافت، كاملاً با وسواس فرق دارد. اسلام هيچگاه به انجام رفتارهاي وسواسي چه به صورت نظافت و شستشو و چه در عبادت و نماز راضي نيست و اين را نوعي اختلال رفتاري مي داند. توجه به اين مسأله مي تواند مفيد و راهگشا باشد. حال با توجه به اين كه رفتارهاي وسواسي شما هم باعث اذيت خود شما و خانوادة شوهر شما شده و هم از نظر اسلام كار صحيحي نيست، بايد انگيزة قوي براي درمان و اصلاح آن داشته باشيد. برخي افراد توجهي به مشكل شان ندارند و يا قبول ندارند كه وسواس مشكل آفرين و نوعي بيماري است. در اين گونه موارد ديگران بايد اقدام كنند و با استفاده از روش هاي غير مستقيم يا مراجعه به مشاور باليني و روان پزشك مشكل فرد را درمان نمايند اما در موردي كه خود فرد آگاهي دارد و مثل شما پذيرفته است كه وسواس يك رفتار نابهنجار است، روش هاي خود ياري مي تواند بسيار مفيد باشد. مراد از روش هاي خود ياري اين است كه خود فرد اقداماتي انجام دهد و به صورت آگاهانه به درمان وسواس بپردازد. (در صورت خفيف بودن بيماري) روش هاي درمان وسواس به صورت كاربردي 1. برنامه ريزي دقيق و ايجاد اشتغال و سرگرمي؛ تطهيرهاي مكرّر و انجام رفتارهاي وسواسي مي تواند بدان دليل باشد كه فرد وقت و فرصت كافي براي انجام آن در خود احساس مي كند. بنابراين سعي كنيد به جاي يك كار، چندين كار براي خود در نظر بگيريد و به گونه اي برنامه ريزي نماييد كه يكي پس از ديگري انجام شود و وقت اضافي نداشته باشيد تا كارهايتان را تكراري انجام دهيد. 2. شما اين رفتارها را با چه انگيزه اي انجام مي دهيد؟ مثلاً اين كه به شستشو بيشتر اهميت مي دهيد، به دليل آن كه است مسايل اسلامي و نظافت را رعايت كنيد، يا همين طوري بدون دليل اين كار را انجام مي دهيد؟ اگر انگيزة شما رعايت مسايل اسلامي است، يقين داشته باشيد كه اسلام چنين چيزي نگفته، اسلام براي پاك شدن چيزهاي نجس يك بار شستن را كافي مي داند، اگر آب شير نباشد، دوبار تطهير كافي است، پس اگر به نيت پاك شدن و رعايت مسايل شرعي اين قدر خودتان را عذاب مي دهيد و شستشو مي كنيد، بدايند كه اين نوعي بدعت و مخالفت با دستورات اسلامي است. 3. شايد خود شما هم به اين نتيجه رسيده باشيد كه وسواس در شستشو كار خوبي نيست ولي اين كه چگونه اين رفتار ها را كنار بگذاريد، براي تان سخت است. اختصاص به اين مورد ندارد، هر كاري را كه انسان بخواهد انجام دهد نياز به يك ارادة قوي دارد. ارادة قوي از شناخت و تمرين به دست مي آيد يعني انسان بداند كه اين رفتارش را بايد اصلاح كند و در عمل تصميم بگيرد و تجربه نمايد. راهكارهايي كه تاكنون برشمرديم، بيشتر ناظر به شناخت و در برخي موارد هم روش هاي عملي بود ـ يكي ديگر از روش ها كه مي تواند بسيار براي شما مفيد باشد اين است كه از حساسيت زدايي منظّم استفاده نماييد. حساسيت زدايي منظم، مراحل مختلفي دارد. ابتدا در مرحله شناخت و سپس در مرحلة عمل مي تواند انجام شود. اين عمل بايد زيرنظر روان شناس باليني انجام شود روش ديگر اينكه در مواقعي كه تنها هستيد و فرصت براي فكر كردن داريد، سعي كنيد اينگونه تصور نماييد كه مثلاً اگر لباسي را كه 5 بار آب كشيده ايد و نخواهيد بار ششم آب بكشيد، چه مشكلي پيش خواهد آمد. آيا اين لباس تميز نمي شود؟ افرادي كه فقط سه، چهار بار لباس خود را آب مي كشند، و يا هر سه روز يكبار منزل را تميز مي كنند، به نظر شما مشكل دارند؟ آيا شما هم مي توانيد اين كار را بكنيد؟ مي بينيد كه هيچ مشكلي ندارد، مي پذيريد كه 5 بار شستن و آب كشيدن لباس كافي است. مدّتي اين برنامه را اجرا كنيد. در مرحلة بعد، بگوييد حالا اگر 4 بار بخواهيد لباس را آب بكشيد چه مشكلي پيش مي آيد. اگر بجاي اينكه نيم ساعت شير آب را باز بگذاريد، 15 دقيقه همين كار را انجام دهيد، چه مي شود، اگر قبول نداريد كه بتوانيد در 15 دقيقه لباس ها را بشوييد و خيلي وسواس بخرج ندهيد، يكبار امتحان كنيد. براي اينكه اين كار عملي تر شود، كارهاي خود را وقتي انجام دهيد كه وقت اضافي نداريد و بايد وارد كار بعدي شويد. مثلاً اگر قرار است لباس ها را بشوييد و معمولاً يك ساعت وقت صرف شستن آن ها مي كنيد، بعد از اين طوري برنامه ريزي كنيد كه مثلاً اگر قرار است ساعت 4 بعد از ظهر به ملاقات كسي برويد يا همراه همسرتان به گردش برويد، 15 دقيقه مانده به ساعت 4 به لباس شستن شروع كنيد. تا وقت تان محدود باشد و زمان اضافي براي رفتارهاي وسواسي وجود نداشته باشد. البته روش هاي ديگري نيز براي درمان وسواسي وجود دارد مانند دارو درماني، شوك درماني و .... كه اگر مايل باشيد و بكارگيري روش هاي خود ياري مؤثر واقع نشود زير نظر يك روان شناس يا روان پزشك، يكي از آن روش ها را بكار گيريد. يادآوري: وسواس را قطعاً نمي توان از طريق مكاتبه ريشه كن كرد و لذا اگر مي خواهيد بر وسواس خود غلبه كنيد حتماً به يكي از مراكز مشاوره مراجعه كنيد و زير نظر يك روانشناس باليني با تجربه به درمان رفتارهاي وسواسي خود بپردازيد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه