من چندوقتیه حال معنوی خوبی ندارم واجباتوتامیتونم انجام میدم ولی همانطورک گفتم حال خوبی ندارم وازاون ارزوهای معنویم خبری نیست احساس میکنم ایمانم سست شده ومنتظریه نقطه شروعم نمیدونم بایدچیکارکنم چطورکارامودوباره باعشق انجام بدم ایمانم قوی.نمیدونم ب چی نیازدارم وچی نقطه شروع دوباره منه؟ .ب کمک نیازدارم.؟

پرسشگر محترم که به فکر مسائل معنوی و روحی خود هستی و بی تفاوت از کنار آن نمی گذری. امیدوارم هم شما و هم ما بتوانیم خود را بیشتر به خداوند متعال نزدیک نماییم. انشاالله«اقبال و ادبار»روزی اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ایشان عرض کردند: وقتی شما برای ما صحبت می کنید ما احساس بسیار خوبی داریم و گویا از همه چیز دل می بریم اما وقتی بیرون می آییم دوباره به همان حالت قبلی بر می گردیم. پیامبر فرمود: اگر به همان حالت باقی می ماندید که با ملائکه مصافحه می کردید. (مضمون روایت)این که حال معنوی انسان بالا و پایین دارد امری طبیعی است و نباید نگران این باشید. به رو کردن دل به معنویات، اقبال و به پشت کردن دل به معنویات، ادبار گویند. گاهی اوقات نسیم های رحمت الهی می وزد و انسان احساس خوب معنوی دارد باید از این اوقات استفاده کرد. اما برخی اوقات، انسان حوصله معنوی ندارد در این مواقع نباید به نفس فشار آورد. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: قلب انسان گاه اقبال به خدا و معنویات دارد و گاه پشت مى کند. در این رابطه فرموده اند: در هنگام اقبال دل، به مستحبات بپردازید و در صورت ادبار به واجبات اکتفا کنید. انقباض و انبساط روحی لازمه زندگی دنیاست تا آنجا که پیامبر اسلام(ص) برای جبران انقباض روحی خود روزانه بارها استغفار داشت و خودش را به اندازه ای در مشقت و سختی قرار می داد که آیه نازل شد. «طه ما انزلنا علیک القرآن لتشقی؛ طه قرآن را بر تو فرو نفرستادیم که خودت را به مشقت و سختی بیاندازی» (طه، آیه 1و 2)اگر ما به نفسمان فشار بیاوریم طاقت نیاورده و از مسائل معنوی کناره گیری می کند. امام باقر علیه السلام می فرماید: محبوب ترین اعمال نزد خداوند عملی است که انسان بر آن مداومت داشته باشد، اگر چه کم باشد.( أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا دَاوَمَ عَلَیْهِ الْعَبْدُ وَ إِنْ قَلَّ (بحار الأنوار، ج68، 219، ح25) بنابر این ارزش عبادت به زیادی آن نیست بلکه به کیفیت آن است. گاهی اوقات انسان چند آیه قرآن را با دقت و آرامش و تفکر می خواند، ارزش این کار از خواندن چند صفحه بدون تأمل بیشتر است. انسان حالات گوناگونی دارد و هر یک از اعضا و جوارح انسان, به علتهای مختلف دچار آسیب و بیماری می گردد. در نهج البلاغه از امیرالمومنین ( ع ) نقل شده : »ان للقلوب شهوه و اقبالا و ادبارا« (حکمت312 و 193) بنابراین قلب انسان گاه اقبال به خدا ومعنویات دارد و گاه پشت می کند.در این رابطه فرموده اند : در هنگام اقبال دل, به مستحبات و مندوبات بپردازید و در صورت ادبار به واجبات اکتفا کنید. البته هر قدر انسان مجاهده نفس بیشتری کند و با خدا و قرآن واهل بیت ( ع ) انس بیشتری گرفته و دل از هواهای نفسانی تخلیه کند به تدریج اقبالش بیشتر شده و به صورت ملکه راسخه در می آید. آن گاه است که درهمه حالات به یاد خدا و متوجه اوست و هیچ چیز نمی تواند او را ازمحبوب حقیقی باز دارد. این همان حالتی است که ازآن تعبیر به ( ( نماز دایم ) ) شده است:خوشا آنان که الله یارشان بی به حمد و قل هوالله کارشان بی خوشا آنان که دایم در نمازند بهشت جاودان ماوایشان بی پس همانطور که گفتیم روح انسان دارای حالات مختلف و نشیب و فرازهای فراوانی است. گاه اقبال و میل و توجه انسان به عبادات فراوان و شدید است و گاه این میل کمتر و کم رنگ می گردد. هر چند کم شدن میل به عبادت و دعا و معنویات معلول عوامل متعددی است که به برخی اشاره می کنیم ولی گاهی اوقات حالت قبض و گرفتگی و بی رغبتی به عبادات برای این است که انسان قدر لذت زمان اقبال و توجه و میلش به عبادت را بهتر درک کند و متوجه گردد چه نعمتی داشته و ارزش آن را نمی دانسته است. یعنی صفات جلال و جمال الهی انسان رادر میان امواج قبض و بسط قرار می دهند تا انسان در این کشمکش ها رشد یابد و مسیر تکامل را بپیماید. آن چه در این میان مهم و قابل توجه است این است که رابطه انسان با خداوند و اولیای پاک او گسسته نگردد و این ارتباط هر چند کم رنگ همواره برقرار باشد:گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند نگاه دار سر رشته تا نگه دارد دوست عزیز, همین نگرانی و ناراحتی شما گواه است که این ارتباط و توجه در شما به فضل الهی وجود دارد. حقیقت انسان قلب او است و قلب, یعنی مرکز تبدل و تحول و انقلاب و دگرگونی. هیچ گاه انسان از تحول و تبدل خالی نیست. هر حالتی قابل تبدل است و انسان می تواند با همت و تلاش خود را به هر صورتی که اراده کند تغییر دهد. برای بدست آوردن رقت قلب باید اسباب و عللی را با دل آمیخته و عجین کرد که پاره ای از اسباب رقت قلب اینها هستند :1- اجتناب از گناه داشتن تقوی , که همان ترک گناه و عمل به واجب است , از جمله داروهای مهم , برای شفای قلب است . امام علی علیه السلام می فرمایند : همانا پروای از خدا (داشتن تقوی ) داروی درد قلوب شماست و بینا کننده ی کوری دلهایتان و شفا بخش بیماری جسم هایتان و درست کننده ی تباهی سینه هایتان و پاک کننده ی آلودگی جانهایتان و زداینده ی کوری دیدگانتان. ( میزان الحکمة / ج 10 / ص 5008 )در حدیثی دیگر, حضرت فرمودند : ما جفت الدموع الا بقسوه القلوب و ما قست القلوب الا لکثره الذنوب (وسائل الشیعه, ج 11 ص 337 روایت 5 به نقل از سرالاسراء استاد علی سعادت پرور ج 2 ص 473 روایت 8) اشکها خشکیده نشد مگر به خاطر سنگدلی ها و قساوت قلب ها و قلوب با قساوت نشد مگر به خاطر زیادی گناهان بنابراین ریشه اشک نداشتن قساوت قلب است و ریشه قساوت قلب گناه است.یکی از چیزهایی که در کسب رقت قلب نقش بسزایی دارد, لقمه حلال است. قلب بمانند ظرفی است که هر غذای ناپاکی به سرعت آنرا آلوده می کند. رسول خدا ( صلی الله علیه و اله ) می فرمایند: همانا خداوند متعال در زمین ظرفهایی دارد. بدانید که آن ظرفها همان دلهایند. لذا هر کس در هر شغلی که خدمت می کند, باید در کمال وظیفه شناسی و رعایت قانون, بیشترین توجه را در ارائه خدمات, در ساعت کاری داشته باشد.داشتن سال خمسی و پرداخت خمس و زکات به دفتر مراجع, دادن حق فقراء از مال خود( للسائل حق معلوم ) مال را پاک و طاهر می کند. بدلیل نقش مهمی که لقمه حلال در رقت قلب و گرایش قلب به معنویات دارد, بزرگان دین اهمیت زیادی به آن می دادند.از دیگر گناهانی که به سرعت در دل تاثیر میگذارد, شنیدنیها و دیدنیهای حرام است. امام علی ( علیه السلام ) می فرمایند: القلب مصحف البصر دل, کتاب دیده است. به قول شاعر : هر آنچه دیده بیند دل کندیاد. شنیدنیهای حرام نیز به همین ترتیب در برگشت قلب از معنویات, تاثیر دارد.چگونه است که ما انسانها برای حفظ جسم خود, هر غذایی را بو می کنیم و اجازه ورود غذای فاسد و گندیده را به جسم خود نمی دهیم اما از ورود چیزهایی که روح ما را فاسد می کند غافلیم؟چرا به گفته های پزشکان, در اجتناب از چیزهایی که برای جسم مضر است, اهمیت می دهیم و یکدیگر را به رعایت آنها تشویق و ترغیب می کنیم؟ اما به نصایح معصومین ( علیهم السلام ) در پرهیز از چیزهایی که مخرب روح انسان است, توجهی نداریم؟بدانیم و باور کنیم که هر دیدنی حرام و هر شنیدنی حرامی, نقطه ای سیاه در قلب انسان بجا می گذارد و انسان را به سمت لذتهای افراطی مادی و در نتیجه انحراف از مسیر هدایت و رشد معنوی می کشاند. در نقطه مقابل نیز, هر چه دیدنیها و شنیدنیهای انسان کنترل و از حرام آنها پرهیز شود, وجهه قلب او به سوی خدا تمایل پیدا کرده, دارای قلبی رقیق خواهد شد. 2- زهد در دنیا مولا علی (علیه السلام ) می فرمایند: ان الزاهدین فی الدنیا تبکی قلوبهم و ان ضحکوا(نهج البلاغه خطبه 113 به نقل از همان ج 1 ص 431روایت 2) زهد ورزان در دنیا قلب هایشان می گرید و گر چه بظاهر بخندند گریه قلب همان رقت قلب است و با زهد در دنیا حاصل می شود و زهد نه یعنی مال نداشتن بلکه یعنی دل را درگرو مال و آمال نگذاشتن». 3- ترک آرزوهای درازیعنی آرزوهای طولانی از دل بیرون رود. در روایتی خداوند تبارک و تعالی به حضرت موسی (ع ) می فرمایند: «لا تطول فی الدنیا املک فیقسو قلبک و القاسی القلب منی بعید آرزویت را در دنیا طولانی مکن تا که قلبت با قساوت گردد و کسی که قساوت قلب دارد از من دور است».(اصول کافی ج 3 ص 329 به نقل از همان ج 2 ص 473 روایت 7)4- کم خوری مولی علی (ع ) می فرمایند: «من کثر طعامه سقم بدنه و قسا قلبه هرکس طعامش زیاد شود بدنش بیمار و قلبش با قساوت می شود». مراد از کم خوری آن است که انسان به حدی بخورد که از پر خوری مریض نشود. پس اگر از افراط در کم خوری کسی مریض شود مذموم و نکوهیده می باشد. بهرحال بدن چون مرکب پرواز روح است باید قوی و چالاک باشد غذاهای مقوی بخورد ولی زمانی که هنوز اشتها دارد دست بکشد.5-- شنیدن موعظه گوش انسان , نزدیکترین مجرای ورودی به قلب است , لذا انسان پرهیزکار , از شنیدن هر آنچه که برای قلبش مضر می باشد , نه تنها اجتناب می کند بلکه گوش خود را به شنیدن پند و اندرز عادت می دهد.حضرت مسیح علیه السلام می فرمایند : ای بنی اسراییل ! مجلسهای (درس) دانشمندان را پر کنید , حتی اگر ( از کثرت ازدحام مجبور شوید ) دو زانو بنشینید ؛ زیرا خداوند , دلهای مرده را با نور حکمت زنده می کند , همچنان که زمین مرده را باران تند , حیات می بخشد . (میزان الحکمه / ج10 / ص 5010)بحمد الله خود اقرار می کنید که شرکت در چنین مجالسی تاثیر زیادی بر روی شما دارد؛ پس از این فرصت, استفاده کنید.6- تلاوت قران و یاد خدای تعالی چه پند و اندرزی بالاتر از آیات قرآن ؟ لذا یکی از نامهای قرآن , ذکر است.امام علی علیه السلام می فرمایند : خدای سبحان , هیچ کس را به چیزی مانند قرآن اندرز نداده است ..و برای دل , صیقلی جز آن وجود ندارد. ( میزان الحکمه / ج10 / ص 5012 ) 7- اطعام مساکین و دست کشیدن بر سر یتیمپیامبر صلی الله علیه و اله به مردمی که از سخت دلی خود نزد آن حضرت شکوه کرده فرمود : اگر می خواهی دلت نرم شود , مستمند را اطعام کن و بر سر یتیم دست نوازش بکش. 8- استغفارامام صادق علیه السلام : دلها نیز همچون مس, زنگار می بندد؛ پس آنها را با استغفار صیقل دهید.9- رسیدن به مرحله یقیناگر انسان تکالیف الهی را از روی اخلاص انجام دهد و در این راه صبر و استقامت و توکل بر خدا و توسل بر اهل بیت عصمت و طهات (علیهم السلام) را توشه راه خود کند, کم کم بر یقین او افزوده و در نتیجه از رقت قلب برخوردار خواهد شد. پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود : ترک عبادت, دل را سخت می کند. رها کردن یاد خدا, جان را می میراند. چند نکته در برنامه ریزی:1- برنامه عبادی باید بسیار سبک و در حدی که با عشق و علاقه آن را انجام دهید باشد. 2- حتما برای نشاط و تفریح خود نیز برنامه ریزی داشته باشید. ورزش را نیز از یاد نبرید.3- مطالعات جنبی را بسیار سبک و در حد کم، حتما انجام دهید.4- اولویت شما در برنامه ریزی باید درس اصلی دانشگاهیتان باشد و به خوبی به آن بپردازید.5- در برنامه ریزی از تعادل غافل نشوید. انسان باید در هر کاری تعادل داشته باشد.6- اگر برنامه را نتوانستید به طور کامل انجام دهید نباید نا امید شد زیرا طبیعی است و تا نفس انسان عادت کند مدتی طول می کشد. می توانید برخی اوقات به خود استراحت بدهید. باید بدانید که نفس انسان مانند کودکی است که باید او را به کارهایی وادار کرد تا عادت کند و اگر او را رها کنیم همیشه تن پروری و راحتی را بر می گزیند.7- باید در برنامه ریزی خود اهداف بلند مدت و متوسط و کوتاه مدت تعریف کنی و با برنامه ریزی خیلی دقیق و سبک، خود را با برنامه وفق دهی. مثلا برنامه کوتاه مدت برای مطالعه جنبی، می تواند یک کتاب باشد که باید روزی 10صفحه از آن خوانده شود تا در طی 2 ماه پایان یابد. یادت باشد که عجله، یکی از بزرگ ترین آسیب هاست. « تقویت ایمان و اعتقادات » از جمله اموری که می تواند به باورها و اعتقادات انسان، رشد و تعالی دهد عبارتند از:1. فعالیّت علمی:- افزایش شناخت وآگاهی نسبت به دین و اعتقادات: رشد و تعالی عملی اعتقادات و باورهای دینی، محصول شناخت صحیح و آگاهانه از معارف و حقایق دینی است. هر چه انسان بتواند مطالعات دینی خود را بالا برده و با برهان و استدلال عقلی، اصول دین را برای خود اثبات نماید، به همان میزان احتمال انحراف او در عمل کاهش خواهد یافت. لذا لازم است انسان قبل از ورود به وادی عمل و طی مسیر، شناخت جامع و کاملی از راه داشته باشد تا موانع بر سر راه را به راحتی پشت سر گذاشته و به مقصود برسد. از این رو توصیه می شود که اولا یک برنامه مطالعاتی برای خود تنظیم نموده و سعی کنید در حوزه های ذیل مطالعه و سطح آگاهی خود را افزایش دهید:اعتقادی و اندیشه ای, اخلاق اسلامی, زندگی, سیاسی و اجتماعی, تاریخ و تمدن اسلامی, متون دینی ( که در پایان، کتب قابل استفاده در این زمینه را به عنوان نمونه معرفی خواهیم کرد).ثانیا در صورتی که در مورد عقاید دچار شک و شبهه شُدید، در شک باقی نمانید؛ بلکه سعی کنید از طریق تحقیق ، مطالعه، مراجعه به متخصص دینی و یا ارتباط با ما آن را برطرف نمایید. - تقویت محبت الهی در دل:اگر انسان بتواند لذت متعالی یعنی لذت محبت الهی را بچشد، انگیزه او برای بدست آوردن لذت‌های معنوی که همان رسیدن به اعتقاد و ایمان کامل می باشد، تقویت می‌شود. عواملی از قبیل تفکر در نعمت های الهی، تأمل و تدبر در آیات الهی، درد دل با خدا، شرکت در مراسم مناجات و ادعیه و دقت در معانی آنها، خواندن داستان اولیاء الله، خاطرات شهداء، داشتن حضور قلب در عبادت و... ، در تقویت محبت الهی و ایمان مؤثرند. 2. فعالیّت عملی: افزایش و ارتقاء یافتن بینش و باورهای دینی در گرو عمل به دستورات و فرامین الهی است. امام باقر (ع) می فرمایند: (من عمل بما یعلم علّمه الله ما لم یعلم – کسی که به علم و دانایی اش عمل کند، خداوند آنچه را که نمی داند به او می آموزد. بحارالانوار ج 75 ص 189). در نتیجه انجام وظایف بندگی، راه اصلی در رسیدن به مقصود و افزایش سطح آگاهی و اعتقادات دینی است. البته توجه به این نکته ضروری است که عمل به وظایف نباید شما را از تفکر و مطالعه در معارف و اعتقادات باز دارد و یکی را بر دیگری ترجیج دهید. چرا که خداوند عالم را با اسباب اداره کرده و عمل به وظایف و مطالعه و تفکر پیرامون اعتقادات دو سبب از اسباب تقویت باورهای دینی است که در طول یکدیگر قرار دارند. - مبارزه با ریشه های گناه:شناسایی ریشه گناه و از بین بردن آن خطر انحراف را شدیداً کاهش داده و زمینه ارتقاء بینش و اعتقادات را فراهم می کند. بذر معارف و باورهای دینی در زمینی به خوبی رشد و نموّ می یابد که خالی از هرگونه ناپاکی و میکروب باشد. شرط رسیدن به ایمان کامل و افزایش بینش و باور دینی در وجود انسان، پاکی روح و نفس آدمی از گناه و معصیت است. هر چه انسان از خطا و لغزش دورتر باشد، بذر معارف در وجودش سریعتر به ریشه خواهد نشست و ساقه اعتقاداتش تنومندتر خواهد شد و در نتیجه میوه ای شیرین تر و آبدارتری از این درخت خواهد چید.برای پاکسازی از گناه، ریشه ای ترین کار مبارزه با خواستگاه و زمینه های نفسانی آن( مانند حب دنیا، حب جاه، تکبّر، حسادت، غرور و...) است. برای مثال آدم حسود ، همیشه در معرض غیبت، تهمت ، آسیب رساندن به محسود و انواعی از گناهان است و آدم بخیل توان انجام واجبات مالی و کمک رسانی به دیگران را ندارد، این شخص اگر بخواهد گناه نکند ، اساسی ترین راه این است که با خیر خواهی که ضد حسد است و تحصیل سخاوت که ضد بخل است، ریشه گناه را از دل خود بیرون نماید و خویش را از خطر شرک و خود خواهی برهاند. ( در این زمینه می توانید به کتاب معراج السعاده و کتاب اخلاق مرحوم شبّر مراجعه نمایید در این دو کتاب روش‌های جالبی برای از بین بردن رذایل اخلاقی ذکر شده است).- مبارزه با عادت هایی که مانع رشد انسان و عمل هستند:برخی عادتها در انسان مانع حرکت او در جاده ایمان تلقی می شوند (هر چند ممکن است حرام نباشند). به عنوان مثال کسی که به پرخوری ، پرخوابی و پر گویی عادت نموده است ، قادر نخواهد بود به انجام وظایف واجب و مستحب خود اقدام کند . عادتهای مذموم در برخی موارد حتّی زمینه انجام گناه و تخلف از بندگی حق تعالی را در انسان فراهم می کنند و باعث تضعیف ایمان در او می شوند.- مبارزه مستقیم با خود گناه و ترک و جبران آنها:علاوه بر مبارزه با زمینه های گناه، مبارزه مستقیم با گناه و ترک و جبران آن از طریق توبه، در تقویت ایمان و رهایی از ظلمت نقش بسزایی دارد. - انجام وظایف واجب شرعی : همانطور که گفتیم یکی از مراحل بسیار مهم و سرنوشت ساز در تقویت ایمان ، انجام وظایف واجب و اطاعت از فرامین خداوند است . این مرحله که در عرفان اسلامی از آن به قرب فرایض تعبیر می کنند، در نهایت به حصول ملکه تقوی و بهره مندی از آثار و ارزشهای ناشی از آن، می انجامد. و همین ملکه می‌تواند انسان را از انجام بسیاری از گناهان و انحرافات باز دارد.- انجام نوافل و مستحبات: نهایی ترین مرحله در جاده ایمان و کسب باورهای ناب که به محبت و عشق الهی می انجامد، مرحله انجام مستحبات و نوافل است ، مرحله ای که عرفا از آن تحت عنوان قرب نوافل و راه عشق تعبیر می کنند. قرب نوافل، پایانی ترین مقصد دین و موثر ترین راه نزدیکی انسان به خدای و کسب مقام ولایت و خلافت الهی است. - توجه به نیازهای طبیعی و سعی در ارضای صحیح آنها قبل از اینکه به انحراف کشیده ‌شوند:به عنوان نمونه یکی از نیازهای طبیعی انسان نیاز جنسی است که توجه نکردن و ارضا نکردن آن به نحوصحیح، ممکن است زمینه انحراف را فراهم کند. از این‌رو، بهتر است انسان در صورت نیاز و داشتن توان، بدون هیچ درنگی با انتخاب فردی مناسب و با ایمان این سنت حسنه را به جای آورد.اسلام با در نظر گرفتن نیازهاى واقعى و طبیعى انسان از یک سو و با عنایت به مصالح فرد و اجتماع از سوی دیگر, ازدواج را به عنوان بهترین راه و مناسب ترین شیوه برگزید. اسلام, آدمى را از تنهایى و تجرد نهى مى کند و براى تأمین و ارضاى غریزه جنسى او, ازدواج را راه کار عملى مى داند و حتى در مواردى که خطر انحراف و فساد وجود دارد, ازدواج را بر او واجب و ضرورى مى داند. در اهمیت ازدواج که پیامبر اسلام(ص) فرمود:«من تزوّج احرز نصف دینه»: کسى که ازدواج کند نیمى از دین خود را حفظ کرده است(اصول کافى, ج5, ص328, حدیث2) و نیز فرمود: «النکاح سنتى فمن رغب عن سنتى فلیس منى»( بحارالانوار, ج103, ص220) ازدواج سنت من است, پس هرکس از سنت من روى گردان شود از من نیست.) وقتى که غریزه جنسى از راه صحیح و شرعى ارضا شود و روح پر اضطراب انسان اعتدال و آرامش یابد, حقایق هستی را بهتر درک مى کند و به سوى دین و سعادت و درک مفاهیم والای دینی, گام هاى بزرگ ترى برمى دارد.- پرهیز از مجالست و همنشینى با اهل دنیا و دور از معنویت: از جمله عواملی دیگری که می تواند به حفظ و ارتقاء ایمان وعقاید دینی کمک کند؛ پرهیز از دوستان منحرف و ناباب است. رسول اکرم(ص) می فرمایند: «به خاطر برخورد با اهل دنیا قلبم زنگار گرفته و مکدر مى شود و براى جبران آن روزى هفتاد مرتبه استغفار مى کنم». خداوند نیز در سوره «نجم آیه 29»مى فرماید: «فاعرض عن من تولى عن ذکرنا و لم یرد الا الحیوه الدنیا ــــــــ پس از کسانى که از یاد ما روى گرداندند و جز زندگى دنیا را نخواستند اعراض کن و روى بگردان». از امام سجاد نیز(ع) روایت شده است: «النهى عن مصاحبة خمسة و محادثتهم و مرافقتهم فى طریق و هم الکذاب والفاسق والبخیل والاحمق والقاطع لرحمه؛ حضرت از همراهى و سخن گفتن و رفیق بودن با پنج کس را نهى فرموده: کذاب، گناهکار، بخیل، احمق و کسى که قطع رحم کرده است».- حضور در مجالس ذکر اهل بیت, سخنرانی, درس اخلاق و مراسم مذهبی و استمداد از حضرات معصومین (ع) می تواند به صفای باطن شما برای درک صحیح اعتقادات کمک نماید.- محاسبه نفس: از جمله عوامل بسیار مهمی که می تواند در جلوگیری از انحراف و در نتیجه ارتقاء ایمان، نقش موثری ایفاد کند محاسبه نفس است. اگر بتوانید درهر روز، چند دقیقه وقت گذاشته و اعمال و کردار خود را مورد بازنگری قرار دهید؛ متوجه خواهید شد که کجای کارید. در این صورت اگر ببینید که از جاده اصلی منحرف شده اید، زودتر می توانید به مسیر اصلی بازگشت کنید. - یاد مرگ:یکى دیگر از کارهایی که در ارتقاء باورها بسیار مؤثر است و همچنین انسان را از گناه و معاصی دور می کند، تفکر در مرگ می باشد. اگر انسان با این واقعیت انس بگیرد و مردن را باور دل سازد نقشى سازنده و بالا برنده دارد. قال امیرالمؤمنین على(ع): «اذکروا هادم اللذات و منغص الشهوات و داعى الشتات؛ یاد کنید (مرگ را) درهم کوبنده لذات را و تیره و تلخ کننده شهوات را و دعوت کننده جدایى ها را»، (الغرر والدرر، باب الموت، به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادت پرور، ج 2، ص 159).یاد مرگ دل را از تعلق به شهوات جدا مى سازد و انسان را از گناه و فکر گناه باز مى دارد آنچه که بسیار مهم است این است که اولاً این فکر موقتی نباشد بلکه در ایام خاصی استمرار داشته باشد ثانیا در مکان خلوتى باشد مخصوصا اگر آن مکان خلوت خود محیط قبرستان باشد به هر گونه که این فکر در مرگ، با جان عجین شود و باور دل گردد بسیار مطلوب است. یکى از کیفیت هاى فکر در مرگ را یکى از بزرگان چنین مى فرمود: تمام خاطرات تلخ و شیرین گذشته را در حد امکان مثل یک فیلم از ذهن بگذراند و به خود بباوراند که همه اینها گذشت و چند روز باقى مانده عمر هم مى گذرد لحظات جان دادن، وقتى که خویشان و نزدیکان را رها مى سازد و از تمام تلخ و شیرینى ها وداع مى کند و... همه و همه را به خوبى تأمل کند تا دل بلرزند و چشم بگرید.- پرهیز از لقمه حرام: از جمله عوامل بسیار مهمی که باعث هلاکت و بدبخت شدن انسان می‌شود، لقمه حرام است.کم نبودند کسانی که ابتدا خوب بودند، ولی به خاطر لقمة حرام به دره ّهای شقاوت و فضاحت پرت شدند. لذا لازم است به این مساله توجه نموده و غافل نشویم.  برای لقمه حرام در روایات آثارمتعددی بیان شده است از جمله: عدم استجابت دعاها، عدم قبولی نماز، پذیرفته نشدن اعمال صالح، عدم استشمام بوی بهشت، تضعیف ایمان و اعتقادات، اخراج از صیانت الهی، کاهش رزق حلال، خروج از ولایت پیامبر (ص) و اهل بیت او (ع)، حسرت در روز قیامت، لعن ملائکه، کوردلی. در مقابل لقمه حلال هر چند رنگین نباشد، موجب نورانیت دل و استجابت دعا و آمرزش و حفاظت الهی می گردد، ( میزان الحکمه، ج 2 ، ص480)- تامل و تفکر در مورد عاقبت مجرمان، مفسدان و مکذبان: برای این که انگیزه انسان در مسیر دینداری تقویت شده و از انحراف دوری نماید، مناسب است که در مورد عاقبت مجرمان، گناهکاران و کافران اندیشه نموده و عبرت گیرد. وقتی انسان در عاقبت مجرمان و گنهکاران اندیشه می کند، پرده های غفلت تدریجا از جلوی چشمش کنار می روند و انسان از عاقبت کارهای خود درصورتی که گناهکارباشد آگاهی می یابد و همین مساله عاملی برای دوری از انحراف و تقویت ایمان و اعتقادات می شود. در اینجا چند نمونه از کتب اعتقادی و اخلاقی که در بالا بردن سطح آگاهی شما مؤثر می باشد را برای مطالعه و تحقیق بیشتر معرفی می کنیم:الف- کتب اخلاقی- نردبان آسمان (دروس اخلاق حضرت آیت الله بهاءالدینى)، تدوین و ویرایش: اکبر اسدى- سلوک معنوى، تدوین و ویرایش: آقاى اکبر اسدى- خودشناسى براى خودسازى، محمد تقى مصباح یزدى- گناهان کبیره، شهید دستغیب - نامه ها و برنامه ها، حسن زاده آملى - نقطه هاى آغاز در اخلاق عملى، مهدوى کنى. - ترجمه المراقبات، مرحوم ملکى تبریزى - گام هاى آغازین در اخلاق عملى، مهدوى کنى - معراج السعاده، احمد نراقى - منازل الاخره، شیخ عباس قمى - تقوا، شهید عبدالحسین دستغیب.ب- کتب اعتقادی- جهان بینى اسلامى، شهید مطهرى - 50 درس اصول عقاید برای جوانان، آیت الله مکارم شیرازی - نبوت ، حجه السلام والمسلمین قرائتی- شیعه در اسلام، علامه طباطبائی - آموزش عقاید، آیت الله مصباح - مجموعه آثار شهید مطهری(ره)از جلد 1 تا 4. ( بهتر است ابتدا ج 4 بعد جلد 3 و جلد 2 و جلد 1 مطالعه شود. )- سیمای عقاید شیعه، آیت الله سبحانی- 665 پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبائی- دورة چند جلدی معارف قرآن، آیت الله مصباح .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه