در این باره اشاره به چند نکته شایان توجه است: ۱. بهره مندی از مقام قرب الهی و راهیابی به درجات بهشتی بیش از آن که در مقابل استحقاق بندگان و تلاش های آنان باشد. از تفضل و لطف خداوند سرچشمه می گیرد. از این رو اولیای الهی برای دست یابی به مقامات بیش از آن که بر اعمال و عبادت های خود تکیه کنند به تفضل و لطف خداوند امیدوارند.

در این باره اشاره به چند نکته شایان توجه است: 1. بهره مندی از مقام قرب الهی و راهیابی به درجات بهشتی بیش از آن که در مقابل استحقاق بندگان و تلاش های آنان باشد. از تفضل و لطف خداوند سرچشمه می گیرد. از این رو اولیای الهی برای دست یابی به مقامات بیش از آن که بر اعمال و عبادت های خود تکیه کنند به تفضل و لطف خداوند امیدوارند. 2. در برابر نعمت ها و لطف های خداوند تمام اعمال و عبادت های ما ناچیز است. از این رو وقتی اولیای خداوند به اعمال و عبادت های خود توجه می کنند در برابر عظمت خداوند شرمنده می شوند و این حالت به آنها دست می دهد که اگر خداوند حتی آنها را عذاب کند. اینان به خداوند حق می دهند و اعتراف می کنند که راه به جایی ندارند چنان که بسیاری از عبارت های دعای کمیل و مناجات امام سجاد(ع) بیانگر این حالت است. 3. مقام خوف و رجا برای همه بندگان و حتی اولیای الهی بسیار سازنده است. به طوری که حالت «افتقار» نیروی محرکه در سیر و سلوک به شمار می آید و در برابر آن، حالت «استغنی» موجب ایستایی و غرور می شود، لذا به هر مقدار علم و معرفت بیشتر باشد خوف و خشیت بیشتر می شود «انما یخشی الله من عباده العلماء». با توجه به نکات پیش گفته شده؛ استغفار و ترس از جهنم یک حالت واقعی برای اولیای خداست و این منافات ندارد که عبادت های ایشان تنها برای رهایی از جهنم خلاصه نشود بلکه برای آنان رسیدن به مقام رضوان و فنای فی الله مقصود اصلی باشد. علاوه بر این که استغفار و توبه داراى مراتب و درجاتى متناسب با توبه کنندگان است. «توبه گنه کاران» از گناه است و «توبه اهل سلوک» از پرداختن به غیر خدا و اشتغال فکری به غیر حق است و «توبه اولیاى الهى» مرتبه اى فوق همه اینها دارد. آنان چون توجه کامل به مقام ربوبى و کمال مطلق دارند وقتى به خود و اعمال خویش مى نگرند در برابر عظمت بى نهایت الهى خود را بسیار کوچک مى بینند. آرى على(ع) همان عبادتىرا که افضل از عبادت ثقلین است در برابر جمال و جلال الهى برگ سبز درویش مى بیند و سر به زیر مى افکند و این خود یکى از عالى ترین مراتب عبودیت مطلقه و فناى فى الله مى باشد. امام راحل در کتاب «آداب الصلاه» در شرح حدیث نبوى «لیغان على قلبى وانى لاستغفرالله کل یوم سبعین مره» فرموده اند: براساس توحید ناب، تمام هستى آینه و مرآت تجلى پروردگار است. و ائمه هدى، در همه هستى از جمله انسان ها خدا را مى دیده اند ولى برخى از آنها مانند ابوجهل ها و ابوسفیان ها مرائى کدرند و بر قلب پیامبر(ص) زنگار مى زدند. از این رو حضرتش براى زدودن این زنگار استغفار مى فرستد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه