اوضاع سیاسى عراق در آغاز جنگ، در سال 1359 چگونه بود و انقلاب اسلامى ایران چه تأثیرى در اوضاع سیاسى این کشور داشت؟

بافت اجتماعى و جمعیتى عراق به گونه‏اى است که همواره حکومت‏هاى مستقر در این کشور را دچار بى‏ثباتى و بحران نموده است و تشدید همین بحران داخلى در عراق بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ایران از جمله عوامل مؤثر در ایجاد جنگ تحمیلى بوده است. شیعیان این کشور به عنوان اکثریت مردم (بیش از 55 درصد) به دلایل ایدئولوژیک و سیاسى همواره با حاکمیت بعث در نزاع و ستیز بوده‏اند. پیروزى انقلاب اسلامى در ایران موجب ایجاد موج اسلام خواهى در کشورهاى منطقه گردید و گروه‏هاى شیعه عراقى را در مخالفت با حکومت جدى‏تر ساخت. مهم‏ترین گروه شیعه‏ى مخالف، »حزب الدعوه اسلامى« بود. شیعیان عراق با برگزارى تظاهراتى در مراسم محرم سال 1979 در این کشور، خواهان اصلاحات اجتماعى و استقرار حکومت اسلامى شدند. آقاى »هرایر دکمچیان«، استاد دانشگاه نیویورک در کتاب خود به نام »جنبش‏هاى اسلامى در جهان عرب« که در سال 1985 در نیویورک به چاپ رسید، مى‏نویسد: دولت عراق با توجه به الهاماتى که مبارزان شیعه از جانب آیت‏الله خمینى مى‏گیرند، حزب الدعوه را همچون ستون پنجمى مى‏داند که هدفش ادغام ایران و عراق است. دولت عراق در پاسخ، [آیت‏الله] محمد باقر صدر را در ژوئن 1979 دستگیر کرد و تظاهرات وسیع ناشى از آن در محله‏ى شیعى الثوره بغداد را به شدت در هم کوبید. عظمت و گستردگى سرکوب باعث بروز شکاف در شوراى فرماندهى (عراق)شد و همین موجب گردید تا اندکى پس از روى کار آمدن صدام حسین در 23 ژوئیه 1979، تعداد 22 مقام بلند پایه بعثى اعدام شوند. اعلام حمایت مطلق آیت‏الله صدر از انقلاب اسلامى ایران و تشویق مبارزه مسلحانه علیه بعث، رژیم عراق را واداشت تا او را به خاطر طرح‏ریزى تشکیل یک حکومت شیعه در عراق به خیانت متهم کند. آیت‏الله محمد باقر صدر و خواهر فعال او بنت‏الهدى صدر به بغداد منتقل و در آوریل 1981 (فروردین 1359) اعدام شدند. در ماه‏هاى قبل از جنگ، تظاهرات و اعتراضات و در یک مورد سوء قصد علیه مسئولان بعثى در عراق به وقوع مى‏پیوندد که مقامات رژیم آنها را به عوامل جمهورى اسلامى ایران نسبت مى‏دهند و این حوادث نشان دهنده این است که اوضاع داخلى عراق تا چه میزان بر اثر انقلاب اسلامى آسیب‏پذیر شده است. رژیم عراق همچنین شورش کردهاى شمال عراق را بعد از پیروزى انقلاب اسلامى، متأثر از انقلاب ایران مى‏داند تا جایى که رئیس جمهورى [وقت] عراق به زعم خود یکى از دلایل لغو موافقت‏نامه الجزایر را دخالت جمهورى اسلامى ایران در قضیه اکراد مى‏داند. وى در نطق 17 سپتامبر 1980 چند روز قبل از حمله سراسرى عراق به ایران مى‏گوید: ایران از پسران بارزانى دعوت نموده است و قصد دارد آنان را علیه عراق تحریک کند. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه