چگونه است که امام علي ـ عليه السلام ـ نام فرزند خود از ام البنين ـ سلام الله عليها ـ را به نام عثمان مي گذارد ، آیا این کار نشانه عدم مخالفت با خلیفه سوم نیست؟

ممکن است اين بحث توسط کساني مطرح شود که دوست دارند بگويند حضرت علي ـ عليه السّلام ـ با خلفاء مشکلي نداشتند بلکه در کارهاي مختلف حضرت با خلفاء همکاري داشته است و حتي نام فرزندان خود را به نام خلفاء گذارده است پس چرا شما شيعيان کاسه داغ تر از آش شده ايد و خلفاء سه گانه را قبول نمي کنيد و از آنها بيزاري مي جست. پس ترديدي در اين وجود ندارد که امام علي ـ عليه السّلام ـ فرزندي به نام عثمان داشته اند. حال اين سوال مطرح مي شود که علت اين نامگذاري چه بوده است آيا به خاطر محبت و احترام حضرت نسبت به خلفاء بوده است يا علت ديگري داشته است؟ پاسخ: 1. اين اسامي در آن زمان رايج بوده است و بر خلاف امروز که اين اسامي حساسيت برانگيز و نشان دهنده نوع مذهب و تفکر افراد است در آن زمان ها و حتي تا قرن هاي اخير اين اسامي در ميان آنها و از جمله شيعيان رواج داشته است. شاهد مطلب ما کتاب هاي الاصابه، الاستيعاب و اُسد الغابة است که بزرگان اهل سنت اسماء صحابه را ذکر کرده اند که در ميان آنها حدود بيست صحابي بنام عمر و سي صحابي به نام عثمان نام مي برد اين در حالي است که اين کتابها جامع اسماء تمام صحابه هم نبوده است. همچنين اگر به کتب رجالي شيعه از جمله معجم رجال الحديث مراجعه کنيم، اين اسامي را در ميان شيعيان و حتي ياران نزديک ائمه ـ عليهم السلام ـ به صورت فراوان مي بينيم و علتش اين بوده است که نامگذاري خلفاء و يا هر فرد ناصالحي به يک اسمي، عيبي براي آن اسم محسوب نمي شود مثلاً اگر کسي امروز بگويد من نام پسرم را محمد رضا نمي گذارم چون اسم شاه بوده است کسي اين سخن او را نخواهد پذيرفت. لذا شيعيان از اسامي خلفاء و حتي اسم هايي مانند معاويه و عبيدالله و يزيد هم احتزاري نداشتند و در تاريخ نام آنان ثبت شده است که به چند نمونه از آنها اشاره مي شود. 1. عثمان بن حنيف. که والي حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در بصره بود. 2. عثمان بن عمران، که از اصحاب امام صادق ـ عليه السّلام ـ بود و حضرت در مورد او فرمود: خدا تو را با ما در دنيا و آخرت قرار دهد. 3. عثمان بن سعيد عمري معروف به زيات اسدي که از يازده سالگي در خدمت امام جواد ـ عليه السّلام ـ بود و از طرف امام حسن عسکري ـ عليه السّلام ـ وکالت داشته است و حضرت مهدي (عج) هم او را تاييد فرموده و به عنوان اولين نائب خاص خود در غيبت صغري معرفي نمود. 4. عثمان بن مظعون که از بزرگان صحابه است و چهاردهمين نفري است که به پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ ايمان آورده است. او زاهد و عابد بود و برادر رضاعي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ . وي در سال دوم هجرت وفات يافت و بعد از مرگش پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ در حقش فرمود: او خدا و رسولش را دوست مي داشت. و با امير المو منين نيز عقد اخوت داشت. 5. عمر بن يزيد کوفي که امام صادق ـ عليه السّلام ـ در مورد او فرمود: و الله تو از ما اهل بيت هستي. 6. معاوية بن وهب که از ياران حضرت صادق ـ عليه السّلام ـ و مورد وثوق او بوده است. 7. معاوية بن عمار که مورد وثوق امام ششم و هفتم بوده است. 8. عبيدالله بن عباس، فرزند حضرت ابوالفضل العباس و... . ثانياً هيچ دليلي نداريم که علت نامگذاري فرزندان حضرت بنام خلفاء بخاطر محبت و احترام نسبت به خلفاء بوده باشد بلکه نفرت و بيزاري امام علي ـ عليه السّلام ـ نسبت به خلفاء آن قدر روشن است که نمي توان آن را انکار نمود که حتي معاويه در جنگ صفين در يکي از مکاتبات خود به حضرت علي ـ عليه السّلام ـ چنين نوشت که به من خبر رسيده است که تو براي ابوبکر و عمر و عثمان طلب رحمت مي کني و اين از دو وجه خارج نيست ،يا تقيه مي کني و مي ترسي که اگر از خلفاء بيزاري بجويي مردم از دور تو پراکنده شوند و يا اينکه دروغ مي گويي. بعد معاويه چنين مي نويسد: از بعض خواص و نزديکان تو به من خبر رسيده است که در خلوت با شيعيان خود مي گويي من نام سه پسرم را به نام ابوبکر و عمر و عثمان گذاردم هر وقت که از بهر ايشان طلب رحمت مي کنم بدانيد که منظور من فرزندان خودم هستند نه خلفاء گمراه و ظالم. و نيز براي رفع اين توهم از حضرت علي ـ عليه السّلام ـ نقل شده است که فرمود: من نام فرزندم را عثمان مي گذارم همنام برادرم عثمان بن مظعون. اين تصريح نشان مي دهد که اين نام گذاري ها اگر نشانه محبت به خلفا را داشت امام مي فرمود. پس نه مجرد نامگذاري مستلزم محبت با مسماهاي پيشين و نه عدم نامگذاري دليلي معقول بر اثبات تبري از آنها مي باشد. بنا بر اين اين نام ها به لغت و فرهنگ زبان عربي مربوط است، چنان که کلمه مجاهد در قرآن و عرف اسلام ممدوح است ولي پس از انقلاب نام گروه مذموم شد ما نمي توانيم هر گروهي که به اين نام موسوم شد منافق بدانيم و از فرهنگ اسلام حذف کنيم. نتيجه گيري: 1. بر اساس پاره ای از گزارش ها ، نام فرزند امير مومنان عثمان بوده و فلسفه نام گذاري را نيز خود حضرت فرموده. 2. حساسيتي که در عصر ما به اين مسائل وجود دارد در آن دوره نبوده است. نام گذاري ها مربوط به گذشته بوده و دليلش را حضرت به روشني فرموده از اين روي نمي توان از آنها چيزي را درباره فضيلت عثمان و... اثبات کرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه