«اولي الامر» در آيه شريفه {Qاطيعواللّه و اطيعوا الرّسول و اولي الأمر منکمQ} (نساء / 59) چه کساني هستند؟ آيا مي شود براي غير معصوم عنوان امام به کار برد؟

مفسران و علماي شيعه و پيروان مکتب اهل بيت ـ عليهم السلام ـ همگي اتفاق نظر دارند که منظور از «اولوالامر» امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ است که رهبران معنوي و مادّي جامعه ي اسلامي در تمام شئون زندگي و حياتند و غير آن ها را شامل نمي شود؛ چرا که اطاعت بي قيد و شرط که در آيه ي شريفه آمده و هم رديف اطاعت خدا و پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ شمرده شده است، تنها درباره ي معصومان تصور مي شود، و امّا کسان ديگري که اطاعت از آن ها لازم است، همواره محدود به حدود و مقيد به قيودي است و هرگز اطاعت مطلق در مورد آن ها وجود ندارد. به تعبير ديگر، کساني که منصوب از سوي امامان معصوم هستند (فقهاي جامع الشرايط) با شروط معيني اطاعت از آن ها لازم است؛ نه به خاطر اين که اولي الامرند، بلکه به خاطر اين که نمايندگان اولوالامر مي باشند. بنابراين آيه شريفه ناظر به همه ي زمان ها است و تعبير «اولوالامر» به صيغه ي جمع به همين دليل است. و مفاد آن مخصوص زمان معيني نيست و وظيفه ي مسلمانان را در تمام اعصار و قرون روشن مي سازد. به اين ترتيب در دوران رسالت، اولوالامر شخص پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بود؛ زيرا آن حضرت دو منصب داشت: يکي منصب رسالت که در آيه به عنوان (اطيعوالرسول) از آن ياد شده است، و ديگري منصب «رهبري و زمام داري امت» که در قرآن به عنوان «اولوالامر» از آن ياد کرده، و اين دو منصب يک جا در وجود پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جمع شده بود و پس از دوران رسالت، امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ هر کدام به نوبه ي خود به عنوان «اولوالامر» در زمان معيني زمام امور و رهبري امت را به عهده داشته و اينک آخرين امام معصوم حضرت مهدي(عج) اين منصب را به عهده دارد، در غيبت آن امام معصوم(عج) «ولي فقيه» و فقهاي جامع الشرايط به عنوان نمايندگان امام معصوم(عج) با شرايط ويژه، واجب الاطاعه هستند. در مورد اطلاق عنوان امام بر رهبر کبير انقلاب اسلامي و يا مقام معظم رهبري باید بگوییم , امام در این گونه اطلاق ها به معنای لغوی آن و به معنای پیشرو و پیشگام به کار برده می شود و با امامت به معنای خاص در تفکر شیعی که خاص امامان معصوم علیهم السلام است متفاوت است به تعبیر دیگر مفهومي که امروزه براي رهبران جامعه مذهبي به کار گرفته مي شود به قرينه حال و اقتضايي که در ذهنيت جامعه مذهبي و ديني وجود دارد به آن مفهوم و معنايي که براي امامان معصوم مد نظر است انصراف ندارد. همان گونه که در مورد امام جماعت یا امام جمعه , لفظ امام به کار برده می شود . .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه