از مبحث مباني طبيعي حقوق خانوادگي کتاب حقوق زن در اسلام استاد مرتضي مطهري چه نتیجهای میتوان گرفت؟

در پاسخ به اين سئوال بايد ياد آور شويم که: از مجموع مباحث حضرت استاد چنانکه خودشان نيز به آن به عنوان نتيجه اشاره کردهاند مي توان بدين گونه نتيجه گيري کرد: 1. حقوق طبيعي از آنجا پيدا شده که طبيعت هدف دارد و با توجه به هدف استعداد هايي در وجود موجودات نهاده و استحقاقهايي به آنها داده است. 2. انسان از آن جهت که انسان است از يک سلسله حقوق خاص که حقوق انساني ناميده مي شود برخوردار است و حيوانات از اين حقوق برخوردار نمي باشند. 3. راه تشخيص حقوق طبيعي و کيفيت آنها مراجعه به خلقت و آفرينش است. هر استعداد طبيعي يک سند طبيعي براي يک حق طبيعي است. 4. افراد انسان از لحاظ اجتماع مدني همه داراي حقوق طبيعي مساوي و مشابهي مي باشند و تفاوت آنها در حقوق اکتسابي است که بستگي بکار و انجام وظيفه و شرکت در مسابقه انجام تکاليف دارد. 5. علت اينکه افراد بشر در اجتماع مدني داراي حقوق طبيعي مساوي و متشابهي هستند اين است که مطالعه در احوال طبيعت انسان ها روشن مي کند که افراد انسان بر خلاف حيوانات اجتماعي از قبيل زنبور عسل، هيچ کدام طبيعتا رئيس يا مرئوس، مطيع يا مطاع، فرمانده يا فرمانبر، کارگر يا کارفرما، افسر يا سرباز به دنيا نيامده اند. تشکيلات زندگي انسان ها طبيعي نيست، کارها و پست ها و وظايف به دست طبيعت تقسيم نشده است. 6. فرضيه تشابه حقوق خانوادگي زن و مرد مبتني بر اين است که اجتماع خانوادگي مانند اجتماع مدني است. افراد خانواده داراي حقوق همانند و متشابهي هستند. زن و مرد با استعدادها و احتياجات مشابه در زندگي شرکت مي کنند و سندهاي مشابهي از طبيعت در دست دارند قانون خلقت به طور طبيعي براي آنها تشکيلاتي در نظر نگرفته و کارها و پست ها را ميان آنها تقسيم نکرده است. امّا فرضيه عدم تشابه حقوق خانوادگي مبتني بر اين است که حساب اجتماع خانوادگي از اجتماع مدني جدا است، زن و مرد با استعداد و احتياجات مشابهي در زندگي خانوادگي شرکت نمي کنند و سندهاي مشابهي از طبيعت در دست ندارند. قانون خلقت آنها را در وضع نامشابهي قرار داد. و براي هر يک از آنها مدار و وضع معيني در نظر گرفته است. 7. تشکيل خانواده و زندگي مشترک و احساسات خانوادگي براي بشر يک امر طبيعي و غريزي است و مولود عادت و نتيجه تمدن نيست. 8. همچنان که زيست شناسان و روانشناسان گفته اند: زن و مرد به حکم قانون خلقت متفاوت آفريده شده اند که البته بيشتر به تفاوت هاي اندامي و فيزيکي نظر دارند. و آنچه مهم است تأثير اين تفاوت هاي فيزيکي و رواني در حقوق و وظايف آنها در خانواده و جامعه است. که نتيجه آن تفاوت ها داشتن استعدادها و احتياجات متفاوت و حقوق و تکاليف متفاوت است. 9. اين تفاوت به هيچ وجه به اين که مرد يا زن جنس برتر است و ديگري جنس پايين تر و پست تر و ناقص تر مربوط نيست. قانون خلقت از اين تفاوت ها منظور ديگري داشته است قانون خلقت اين تفاوت ها را براي اين به وجود آورده است که پيوند خانوادگي زن و مرد را محکم تر کند و شالوده وحدت آنها را بهتر بريزد. قانون خلقت اين تفاوت ها را به اين منظور ايجاد کرده است، که به دست خود، حقوق و وظايف خانوادگي را ميان زن و مرد تقسيم کند. قانون خلقت تفاوت هاي زن و مرد را به منظوري شبيه اختلافات ميان اعضاي يک بدن ايجاد کرده است. اگر قانون خلقت هر يک از چشم و گوش و دست و ستون فقرات را در وضع مخصوصي قرار داده است نه از آن جهت است که با دو چشم به آنها نگاه مي کرده و نظر تبعيض داشته و به يکي نسبت به ديگري جفا وا داشته است. بنابراين اين تفاوت ها حکيمانه و تناسبي سازگارانه است که نوع انسان را به دو صنف زن و مرد تقسيم مي کند تا هر يک مکمل وجود ديگري باشد نه آنکه موجب قضاوتي ارزش گذارانه و يا تبعيضي ظالمانه در حقوق گردد». بنابراين: اولا: زن و مرد به عنوان دو صنف از نوع انسان به دليل اشتراک در سرشت و گوهران ثبت و ارزش هاي انساني، اصولا و منطقا از حقوق و تکاليف يکساني برخوردارند و اختلاف حقوق و تکاليف و محروميت ها و معافيتها يک امر فرعي و استثنايي است. ثانيا: بيشتر اين اختلافات مولود عناوين فقهي و حقوقي خاصي است که هر يک از زن و مرد در خانواده پيدا مي کنند مثل: زن و شوهر، مادر و پدر، خواهر و برادر، عمه و عمو و امثال آن و نه مرد و زن يا مرد بودن انسان، زيرا بيشتر اختلافات حقوقي زن و مرد به نظام حقوق خانوادگي باز مي گردد. هر چند برخي از اختلافات در حقوق اجتماعي ناشي از ويژگي زن يا مرد بودن انسان است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه