تخمین زمان مطالعه: 7 دقیقه
در قرآن کریم، از مربي به امام و رهبر ياد شده است و با عنوان مربي آيه اي در قرآن کریم نیامده است م که مورد نظر سوال باشد،ولي در آيه ی 71 سوره ی اسراء آمده است که هر کس با امام خود ( رهبر يا بقولی مربی خود ) .محشور مي شود. خداوند متعال در اين آيه به يكى از مواهب الهى نسبت به انسان و سپس مسئوليت هاى سنگينى را كه به موازات اين مواهب متوجه او مىشود اشاره مىكند: در آغاز به" مساله رهبرى" و نقش آن در سرنوشت انسان ها پرداخته، مىگويد: روز قيامت هر گروهى را با امام و رهبرشان مىخوانيم يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ يعنى آن ها كه رهبرى پيامبران و جانشينان آنان را در هر عصر و زمان پذيرفتند، همراه پيشواي شان خواهند بود و آنها كه رهبرى شيطان و ائمه ضلال و پيشوايان جبار و ستمگر را انتخاب كردند، همراه آنها خواهند بود. خلاصه اين كه پيوند" رهبرى" و" پيروى از او" در اين جهان، به طور كامل در آن جهان منعكس مىشود و بر اساس آن گروههايى كه اهل نجات و اهل عذابند مشخص مىگردند. گر چه بعضى از مفسران، خواستهاند" امام" را در اينجا منحصرا به معنى پيامبران، و بعضى به معناى كتاب هاى آسمانى و بعضى به معنى علما و دانشمندان تفسير كنند، ولى روشن است كه امام در اينجا معناى وسيعى دارد كه هر پيشوايى را اعم از پيامبران و ائمه هدى و دانشمندان و كتاب و سنت و هم چنين، ائمه كفر و ضلال را شامل مىشود و به اين ترتيب هر كس در آنجا در خط همان رهبرى قرار خواهد گرفت كه در اين جهان خط او را انتخاب كرده بود. اين تعبير در عين اين كه يكى از اسباب تكامل انسان را بيان مىكند، هشدارى است به همه افراد بشر كه در انتخاب رهبر فوق العاده دقيق و سختگير باشند، و زمام فكر و برنامه خود را به دست هر كس نسپرند. سپس مىگويد: آنجا مردم دو گروه مىشوند: 1. كسانى كه نامه ی اعمال شان به دست راست شان داده مىشود. آنها با سرفرازى و افتخار و خوشحالى و سرور نامه ی اعمال شان را مىخوانند و كوچك ترين ظلم و ستمى به آنها نمىشود. 2. اما كسانى كه در اين جهان، كوردل بودند، آنها در سراى آخرت نيز نابينا خواهند بود و طبيعى است كه اين كوردلان نابينا از همه گمراه ترند . نه در اين دنيا راه هدايت را پيدا مىكنند و نه در آخرت راه بهشت و سعادت را، چرا كه چشم خود را به روى همه واقعيات بستند و از ديدن چهره حق و آيات خداوند و آنچه مايه هدايت و عبرت است و آن همه مواهبى كه خدا به آنها بخشيده بود، خود را محروم ساختند، و از آنجا كه سراى آخرت بازتاب و انعكاس عظيمى است از اين جهان، چه جاى تعجب كه اين كوردلان به صورت نابينايان وارد عرصه محشر شوند؟! نكتهها: 1- نقش رهبرى در زندگى انسان ها. قبول زندگى جمعى در حيات انسان ها نمىتواند از مساله رهبرى جدا باشد، چرا كه براى مشخص كردن خط اصلى يك جمعيت، هميشه نياز به رهبر و پيشوايى است، اصولا پيمودن راه تكامل بدون استفاده از وجود رهبر، ممكن نيست و سر ارسال پيامبران و انتخاب اوصيا براى آنان همين است. در علم عقائد و كلام نيز با استفاده از قاعده لطف و توجه به نقش رهبر در نظم جامعه و جلوگيرى از انحرافات، بعثت انبياء و لزوم وجود امام در هر زمان اثبات شده است. اما به همان اندازه كه يك رهبر الهى و عالم و صالح، راه وصول انسان را به هدف نهايى، آسان و سريع مىكند، تن دادن به رهبرى ائمه كفر و ضلال، او را به پرتگاه بدبختى و شقاوت مىافكند. در تفسير اين آيه در منابع اسلامى، احاديث متعددى وارد شده كه روشن گر مفهوم آيه و هدف از امامت است: در حديثى كه شيعه و اهل تسنن از امام على بن موسى الرضا عليه السلام به سندهاى صحيح نقل كردهاند چنين مىخوانيم كه آن امام ع از پدرانش از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در تفسير اين آيه نقل فرمود: يدعى كل اناس بامام زمانهم و كتاب ربهم و سنة نبيهم: در آن روز هر قومى همراه امام زمانشان و كتاب پروردگار و سنت پيامبرشان خوانده مىشوند. و نيز از امام صادق ع چنين مىخوانيم: الا تحمدون اللَّه اذا كان يوم القيامة فدعا كل قوم الى من يتولونه و دعانا الى رسول اللَّه و فزعتم الينا فالى اين ترون يذهب بكم الى الجنة و رب الكعبة- قالها ثلاثا- ؛ آيا شما حمد و سپاس خدا را بجا نمىآوريد؟ هنگامى كه روز قيامت مىشود خداوند هر گروهى را با كسى كه ولايت او را پذيرفته مىخواند، ما را همراه پيامبر ص و شما را همراه ما، فكر مىكنيد در اين حال شما را به كجا مىبردند، به خداوند كعبه به سوى بهشت- سه بار امام اين جمله را تكرار كرد- . 2- كرامت بنى آدم بنى آدم معمولا در قرآن کریم عنوانى است براى انسانها توأم با مدح و ستايش و احترام، در حالى كه كلمه انسان با صفاتى همانند" ظلوم"" جهول"" هلوع" (كمظرفيت)" ضعيف" طغيانگر، ناسپاس و مانند آن توصيف شده است و اين نشان مي دهد كه بنى آدم به انسان تربيت يافته اشاره مىكند و يا حد اقل نظر به استعدادهاى مثبت انسان دارد. (توجه به افتخارات آدم و فضيلت او بر فرشتگان كه در كلمه بنى آدم نهفته شده نيز مؤيد اين معنا است) در حالى كه كلمه انسان به معنى مطلق و گاهى احيانا اشاره به جنبههاى منفى او است. لذا در آيات مورد بحث كه سخن از كرامت و بزرگوارى و فضيلت انسان است تعبير به" بنى آدم" شده. . 3- نقش رهبرى در اسلام در حديث معروفى كه از امام باقر ع نقل شده هنگامى كه سخن از اركان اصلى اسلام به ميان مىآورد" ولايت" (رهبرى) را پنجمين و مهمترين ركن معرفى مي كند، در حالى كه نماز كه معرف پيوند خلق با خالق است و روزه كه رمز مبارزه با شهوات است و زكات كه پيوند خلق با خلق است و حج كه جنبههاى اجتماعى اسلام را بيان مىكند، چهار ركن اصلى ديگر می باشند. سپس امام عليه السلام اضافه مىكند:" هيچ چيز به اندازه ی ولايت و رهبرى اهميت ندارد". (چرا كه اجراى اصول ديگر در سايه ی آن خواهد بود) و نيز به همين دليل در حديث معروفى از پيامبر ص نقل شده: من مات بغير امام مات ميتة الجاهلية كسى كه بدون امام و رهبر از دنيا برود مرگ او مرگ جاهليت است. تاريخ نيز بسيار به خاطر دارد كه گاهى يك ملت در پرتو رهبرى يك رهبر بزرگ و شايسته در صف اول در جهان قرار گرفته و گاه همان ملت با همان نيروهاى انسانى و منابع ديگر به خاطر رهبرى ضعيف و نالايق آن چنان سقوط كرده كه شايد كسى باور نكند اين همان ملت پيشرو است. مگر عرب جاهلى نبود كه در جهل و بدبختى و فساد و ذلت و نكبت و پراكندگى و انحطاط غوطهور بود.؟ چرا كه رهبر لايقى نداشت، ولى با ظهور رهبر الهى يعنى محمد ص چنان راه ترقى و تكامل و عظمت را با سرعت پيمود كه دنيايى را در شگفتى فرو برد، آرى اين است نقش رهبر در آن زمان و اين زمان و هر زمان. البته خداوند براى هر عصر و زمانى رهبرى براى نجات و هدايت انسان ها قرار داد.؟ چرا كه حكمت او ايجاب مىكند فرمان سلامت و سعادت بدون ضامن اجرا نباشد، اما مهم اين است كه مردم رهبرشان را بشناسند و در دام رهبران گمراه و فاسد و مفسد گرفتار نشوند كه نجات از چنگال شان دشوار است. . امير مومنان على عليه السلام فرمود: اللهم بلى لا تخلو الارض من قائم للَّه بحجة، اما ظاهرا مشهورا و اما خائفا مغمورا، لئلا تبطل حجج اللَّه و بيناته : آرى به خدا سوگند صفحه روى زمين هرگز از رهبرى كه با حجت الهى قيام كند خالى نشود، خواه ظاهر و آشكار باشد يا (بر اثر نداشتن پيروان كافى) ترسان و پنهان، تا نشانه هاى الهى و دلائل فرمان او از ميان نرود . .
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.